Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Esra Betül Kölemen
Danışman: Z. Fulya Temel
Özet:
Okul Dışı Öğrenme Ortamlarında Gerçekleştirilen Etkinliklerin Çocukların Sosyal Becerilerine Etkisini test etmek amacıyla hazırlanan araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerini birlikte içeren karma yöntem araştırması (mix method) olarak planlanmıştır. Araştırmada “İç İçe Karma Desen (The Embedded Design)” kullanılarak nicel paradigmalardan deneysel desen nitel paradigmalardan ise durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Deneysel desende ön test-son test-izleme testi kontrol gruplu yarı deneysel desen, durum çalışma türlerinden ise “Gözleme Dayalı Durum Çalışması (Observational Case Study)” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunda, 2020-2021 eğitim-öğretim güz yarıyılında, Kocaeli İli İzmit ilçesinde bulunan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı iki farklı Kreş ve Gündüz bakımevine devam eden, yaşları 60-72 aylar arasında değişen deney grubunda 11, kontrol grubunda 11 olmak üzere toplam 22 çocuk yer almıştır. Araştırma kapsamında, okul öncesi dönemde deney grubu için doğa (tabiat), okul bahçesi ve sokak gibi okul dışı öğrenme ortamlarında gerçekleştirilecek olan "Okul Dışı Öğrenme Ortamlarında Etkinlikler İçeren Sosyal Beceri Eğitim Programı" çocukların sosyal becerilerini geliştirmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanmıştır. Programın deney grubunda uygulanması öncesinde seçilen her iki grubun ön test değerlendirmeleri yapılmış olup sosyal beceri düzeylerinin benzer olduğu sınıflar deney ve kontrol grubu olarak atanmıştır. Atanan deney grubuna araştırmacı ve sınıf öğretmeni tarafından 8 hafta süreyle haftada iki gün program uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise Millî Eğitim Bakanlığı 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı'nın uygulanmasına devam edilmiştir. Araştırmanın ölçme aracı olarak hem deney hem kontrol grubuna; Özbey ve Alisinanoğlu (2009) tarafından geliştirilen “Sosyal Beceri Ölçeği”, araştırmacı tarafından geliştirilen “Hikâyelerle Oluşturulmuş Sosyal Beceri Görüşme Formu” ve Türk Psikologlar Derneği (1998) tarafından geliştirilen “Okul Öncesi Çocuklar İçin Psiko-sosyal Gözlem Formu” uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında, okul dışı öğrenme ortamlarında gerçekleştirilen sosyal beceri etkinliklerinin çocukların sosyal becerilerini pozitif yönde desteklediği görülmüştür. “Sosyal Beceri Ölçeği” nden ve alt boyutlarından elde edilen puanlara göre, grupların son test puanları arasında anlamlı farklılaşmanın olduğu, deney grubunun son test puanlarının kontrol grubunun puanlarından yüksek olduğu; izleme testinde de deney grubu lehine farklılık olduğu görülmüştür. Deney ve kontrol grubu çocukların son test puanları ile “Hikâyelerle Oluşturulmuş Sosyal Beceri Görüşme Formu” arasında korelasyon değerleri arasında yüksek düzeyde ilişki gözlenmiştir. Deney grubu çocukların uzun süreli “Okul Öncesi Çocuklar İçin Psiko-sosyal Gözlem Formu” sonuçlarına bakıldığında gözlemlenen çocukların sosyal beceri davranışlarında yüksek düzeyde artış gözlemlendiği; kontrol grubunda ise süreçte artış gözlendiği fakat deney grubu kadar artış olmadığı görülmektedir. Bu bulgular doğrultusunda, araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Okul Dışı Öğrenme, Sosyal Beceri, Okul Öncesi, Öğrenme Ortamı