Çift tüplü bilgisayarlı tomografide çift enerji yöntemi ile elde edilen sanal tek enerji, sanal tek enerji ''plus'' ve birleştirilmiş görüntülerin karotis stent açık kalım takibinde etkinliklerinin karşılaştırılması

Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DİLAN ECE GEYLAN DURGUN

Danışman: Hüseyin Koray Kılıç

Özet:

Karotis stentleme yapılan hastalarda, stent açık kalım takibinde dual enerji

BTA incelemelerinde sanal tek enerji, sanal tek enerji ‘‘plus’’ ve birleĢtirilmiĢ

görüntülerin etkinliklerini değerlendirmek.

Gereç ve Yöntem

ÇalıĢma retrospektif olarak tasarlanmıĢ olup Ekim 2017-ġubat 2018

tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı’na

baĢvurarak Dual Enerji BT anjiyografi çekilmiĢ, tıkayıcı karotis hastalığı bulunan

ve stent uygulaması yapılan 13 hasta dahil edilmiĢtir. Dahil edilen grupta

stentlenen karotis arter sayısı 16’dır. BTA incelemesi SOMATOM Force

(Siemens Healtcare, Forccheim, Almanya) bilgisayarlı tomografi cihazıyla

gerçekleĢtirilmiĢtir. Her hastaya 18-20 G intravenöz kanülden MEDRAD Stelltant

(Bayer HealthCare, Pensilvanya, ABD) marka otomatik enjektör kullanılarak

tarama için toplamda 60 ml iyotlu kontrast madde (Optiray 350/100 ml, Tyco

Healthcare, Pointe claire, Quebec, KANADA) en az 5 ml/sn hızla verilmiĢtir.

BTA değerlendirmesi sırası ile 20 ve 4 yıllık deneyime sahip iki farklı radyolog

(R1, R2) tarafından gerçekleĢtirildi. ĠĢ istasyonlarda birleĢtirilmiĢ, sanal tek enerji

ve sanal tek enerji ‘‘plus’’ görüntüler yeniden yapılandırıldı. Sanal tek enerji ve

sanal tek enerji ‘‘plus’’ görüntülerde 40-190 keV arasında 10 keV’luk artıĢlarla

görüntüler oluĢturuldu. BirleĢtirilmiĢ görüntülerde 0,7 oranı kullanıldı (%70 A

tüpü, %30 B tüpü). Tüm hastalarda 40-190 keV arasında sanal tek enerji ve sanal

tek enerji ‘‘plus’’ için 16’Ģar ve birleĢtirilmiĢ görüntüler olmak üzere toplam 33

farklı görüntüde stentli damar lümenine ve komĢuluğundaki sternokleidomastoid

(SCM) kasına ROI yerleĢtirilerek Hounsfield Ünitesi (HU) ölçümü yapıldı.

ROI’den ortalama HU değeri not edildi. Sinyal-gürültü oranı (SNR) =HU (lümen)

/ HU (gürültü), kontrast-gürültü oranı ise (CNR) = [HU(lümen) - HU(kas)] /

HU(gürültü) olacak Ģekilde hesaplandı. Verilerin analizi için örneklem sayısının

düĢük olması nedeniyle nonparametrik testler kullanıldı. Grup içi tekrarlayan

ölçümler için Friedman testi, farkın hangi ölçümden kaynaklandığını bulmak için

yapılan ikili eĢleĢtirmelerde Wilcoxon testi kullanıldı. Kategorik verilerin

karĢılaĢtırılmasında Ki Kare testi, korelasyon analizleri için ise Spearman Rho

analizi yapıldı.

Bulgular

ÇalıĢmamıza yaĢları 55 ile 79 arasında değiĢen ve ortalama 69,4 olan

toplam 13 erkek hastada, 16 stent yerleĢtirilmiĢ karotis arter dahil edilmiĢtir. SNR

ve CNR sanal tek enerji (M) görüntülerde en yüksek 70 keV, sanal tek enerji

‘‘plus’’ (M+)’ta en yüksek 60 keV’ta bulunmuĢtur. M 70 keV, M+ 60 keV ve

birleĢtirimiĢ görüntüler (MIXED) karĢılaĢtırıldığında ise SNR için Mixed değeri,

SNR M+60 değerinden anlamlı Ģekilde daha yüksek iken (p=0,002), MIXED ve

M 70 keV arasında anlamlı fark saptanmadı (p=0,098). M 70 keV değeri ise M+

60 keV değerinden istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde daha yüksekti (p=0,004).

CNR için MIXED değeri M 70 keV ve M+ 60 keV değerlerine göre istatistiksel

olarak daha yüksekti (sırasıyla p=0,049 ve p=0,003). Ayrıca M+ 60 keV değeri,

M 70 keV değerinden istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde daha yüksekti (p=0,014).

Korelasyon analizlerinde SNR M 70 keV ile CNR M 70 keV arasında (r=0,993;p<0,001, SNR M+ 60 keV ile CNR M+ 60 keV arasında (r=0,999; p<0,001) ve

SNR MIXED ile CNR MIXED arasında (r=0,985; p<0,001) çok yüksek düzeyde

anlamlı pozitif bir korelasyon saptanmıĢtır. Yani SNR M 70 keV arttıkça, CNR M

70 keV artmaktadır. Benzer Ģekilde SNR M+ 60 keV arttıkça, CNR M+ 60 keV

artmaktadır. Yine, SNR MIXED arttıkça CNR MIXED artmaktadır. Boyun çapı

ve yaĢ ile CNR ve SNR arasında korelasyon bulunamamıĢtır. Radyasyon dozu ile

boyun çapı, SNR ve CNR arasında korelasyon bulunamamıĢtır.

Sonuç

ÇalıĢmamızda Dual Enerji BT anjiyografinin karotis stentleme yapılan

hastaların takibinde giriĢimsel olmayan bir değerlendirme yöntemi olarak

potansiyelinin ortaya konulmasına ve dual enerji ile görüntülenen olgularda en

uygun değerlendirme yönteminin belirlenmesine çalıĢılmıĢtır. Sanal tek enerji,

sanal tek enerji ‘‘plus’’ ve birleĢtirilmiĢ görüntüler karĢılaĢtırıldığında en uygun

değerlendirme yönteminin birleĢtirilmiĢ görüntüler olduğu ortaya konmuĢtur.