İslam Felsefesinin Sanata Yansıması ve Bir Uygulama Örneği

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YASEMİN TÜMER ÇELİK

Danışman: Meltem Katırancı

Özet:

“İslam felsefesinin sanata yansıması ve bir uygulama örneği” başlıklı araştırmada, tasavvufun bir konusu olan vahdet-i vücut ve sabit öz konularına yer verilmiş olup ayrıca bu konuların sanata olan yansımaları ele alınmıştır. İslam Felsefesinde yer almış olan “vahdeti vücut” ve “ayan-i sabite” konularının sanat ile olan ilgisinden ve felsefi içeriğinden dolayı bu çalışmanın alana katkı getireceği düşünülmektedir. Felsefenin insana sunduğu geniş bakış açısı düşünüldüğünde, İslam dininde felsefenin önemli bir yere sahip olduğu ve derin bir felsefi yaklaşım içinde olduğu görülmüştür. İslam felsefesinde ve İslam sanatında manevi duygu, ruha yönelme önemlidir. Sanat alanında da manevi duygu sık sık sanatçılar tarafından ele alınmıştır. Özellikle Kandinsky manevi duygu ve sanatı derinlemesine incelemiştir. Sanatta manevi duygunun önemine değinen sanatçı, çalışmalarında da manevi duyguyu yansıtmıştır. İslam felsefesinde önemli olan manevi duygu kültürümüzü de etkilemiştir. Hat sanatçılarımız ve bazı çağdaş sanatçılarımız manevi duyguya eğilerek ya da İslam felsefecilerinin düşüncelerinden yola çıkarak eserler üretmiştir. Felsefenin İslam dini içerisinde yer almasından dolayı araştırmacı, “vahdeti vücut” ve “ayan-i sabite” konularını ele almıştır. Araştırmada; kültürü ilgilendiren ve İslam felsefesinde yer alan bu konunun önemli olduğu düşünülerek, Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı öğrencilerinin bu konuyu bilmeleri ve ders olarak görmeleri gerektiği düşünülmektedir. Araştırma; nicel yöntemlerden başarı testi, ön- son resim değerlendirmesi ve nitel yöntemlerden ön- son metin değerlendirmesi ile tamamlanmıştır. Bulgular kısmında başarı testi ile yaş, cinsiyet, sınıf ve üniversiteler arası farklılıklar değerlendirilmiştir. Ön- son resim ve ön-son metin ile öğrencilerin yaratıcılıkları ve felsefi açıklamaları değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, sanat kültürü, kültür ise sanatı tamamlar. Felsefe ve bilim ise her ikisine ayna tutar. Sanat öğrencilerinin, kültürlerine sahip çıkması vi ve kendilerini tamamlayabilmeleri için felsefe, İslam felsefesi gibi dersler görmeleri gerekmektedir