Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muwafaq Adil Omar
Özet:
Bu çalışmada Irak'ın 2003 yılında ABD tarafından işgal edilmesinin ardından ortaya çıkan siyasi İslami parti ve grupların yeni konumları ve bu parti ve grupların Irak'ta demokrasiye geçiş sürecine etkileri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, işgalden sonra İslami parti ve grupların yeni siyasi konumlarını tespit ve tahlil etmek bunun yanında bu süreçte demokratikleşme adına atılan adımların anatomisi çıkarılarak, bu çerçevede Irak'ta demokrasinin geleceğini öngörebilmektir. Saddam rejiminin devrilmesinin ardından Irak'ta çok sayıda siyasi parti ve hareketler kurulmuştur. Kurulan parti ve grupların en etkilileri Şii İslamcı düşünceyi benimseyenler olmuştur. ABD, İran ve diğer bölgesel ve küresel güçlerin de Irak'ta ve Ortadoğu bölgesinde izledikleri politikalar sonucu Irak'ın kaderini Şii parti ve hareketlere bırakılmıştır. Diğer taraftan Sünni İslami parti ve gruplar Irak'ta ABD himayesinde ve İran'ın gözetiminde 9 Nisan 2003 tarihinden sonra kurulan yeni düzenden dışlanmışlardır. Irak'ta önemli bir konuma sahip olan Sünnilerin dışlanmaları, El-Kaide ve daha sonraki dönemlerde IŞİD terör örgütü gibi şiddet eylemlerine başvuran grupların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sünni İslami bir diğer grup da gerçekten ABD işgaline karşı silahlı mücadeleyi tercih etmiştir. Ama İran, ABD ve Irak'ta yeni iktidara geçen Şii İslamcı gruplar bu ulusal direniş hareketinin gerçekleştirdikleri eylemleri terör olarak nitelendirebilmek amacıyla El-Kaide ve ardından IŞİD terör örgütünün kurulması için uygun zemin hazırlamışlardır. 2003 yılı sonrası dönemde bu önemli gelişmeler Irak'ta demokrasiye geçiş sürecini olumsuz etkilemiştir. Çalışmada hem Sünni hem de Şii parti ve grupların benimsedikleri devleti yönetme teorilere detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Irak'ın toplumsal yapısını dikkate alarak, demokrasiye geçiş sürecinin neden sekteye uğradığını ve bu konuda İslami parti ve grupların rolleri araştırılarak, incelenmiştir. Irak'ta yaşanan siyasi istikrarsızlığın ana nedeni, iktidarda bulunan Şii İslami partiler ve silahlı mücadeleyi üstlenen Sünni radikal grupların çıkar ve siyasi çatışmasından kaynaklandığı sonucuna varılmıştır.. Böylece işgal sonrası dönemde oluşan yeni siyasal yaşamın anatomisini çıkararak özellikle Şii ve Sünni İslami parti ve grupların etkin olduğu bir sistemde kurulması planlanan uzlaşmacı demokrasi kavramı incelenmiştir. Son olarak çalışmada Irak'ın siyasal geleceği şekli hakkında senaryolara yer verilmiştir.