Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abdulhamit Kurupınar
Danışman: Yasemin Aydoğan
Özet:
Bu araştırmanın amacı, okul öncesi çocukların problem çözme becerilerine zekâ oyunları eğitim programının (ZOEP) etkisini incelemektir. Araştırma nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı açıklayıcı karma yöntemle gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, araştırmanın nicel kısmında ön test, son test ve izleme testi kontrol gruplu yarı deneysel desen, nitel kısmında ise durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubundaki çocukların belirlenmesinde amaçlı örnekleme tekniklerinden benzeşik örnekleme tekniğinden yararlanılmıştır. Bu çerçevede araştırmanın çalışma grubu; Ankara il merkezinde aynı eğitim bölgesinde iki okul öncesi eğitim okulunda, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında okul öncesi eğitim sınıflarına devam eden 13’ü deney ve 12’si kontrol grubu olmak üzere toplam 25 okul öncesi çocuğu, bu çocukların anne babaları ve öğretmenlerinden oluşmuştur. Çalışma kapsamında ZOEP hazırlanmıştır. Araştırmanın verileri, Aydoğan vd. (2012) tarafından geliştirilen “Problem Çözme Becerileri Ölçeği (PÇBÖ)”, araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”, “Öğretmen Görüşme Formu” ve “Veli Görüşme Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada deney ve kontrol gruplarına PÇBÖ ön test olarak uygulandıktan sonra ZOEP deney grubuna sekiz hafta, haftada üç gün, toplam 24 etkinlik olarak uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise herhangi bir müdahalede bulunulmamış öğretmen ve çocuklar rutin programlarına devam etmişlerdir. ZOEP’in uygulamasından sonra deney ve kontrol gruplarına PÇBÖ son test olarak uygulanmış, program hakkında sınıf öğretmeni ve velilerin görüşleri alınmıştır. Uygulanan ZOEP’in deney grubundaki çocukların problem çözme becerileri üzerinde kalıcılığını
vii
belirlemek için son test uygulamasından dört hafta sonra izleme testi uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde Mann Whitney-U, Wilcoxon İşaretli Sıralar ve Friedman Testleri kullanılmış; nitel veriler ise içerik analizi ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda; ZOEP’in deney grubundaki okul öncesi çocukların problem çözme becerileri üzerinde etkili olduğu, bu etkinin kalıcılığını sürdürdüğü ve cinsiyet değişkenine göre problem çözme becerilerinde farklılık olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, öğretmen görüşüne göre ZOEP’in çocukların motivasyon, beceri, duygu ve iletişimlerine katkı sağladığı; ebeveynlerin görüşlerine göre de çocukların duygu, beceri, öz düzenleme ve yaratıcılıklarını artırdığı bulunmuştur. Çalışma sonunda, eğitimcilere ve araştırmacılara yönelik önerilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler : Problem çözme, oyun, zekâ oyunları, okul öncesi eğitim