Rasyonalite-iktisat ilişkisi: W. S. Jevons, K. Marx ve T.B. Veblen'in farklı/benzer rasyonalite anlayışları özelinde bir irdeleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Eren Kırmızıaltın

Özet:

İktisat beşeri bir bilimdir ve içerisinde farklı teoriler barındırır ve bu farklı teoriler farklı insan kurgularından hareket ederler. İktisat teorilerinin kabul ettiği farklı insan kurgularının hepsi iki temel varsayım üzerine tesis edilir. Bunlar rasyonalite ve insanın atomik mi yoksa toplumsal bir varlık mı olduğudur. Çalışmamız bu temel varsayımlardan rasyonalite üzerinedir. Rasyonalite incelememize insanın atomik mi yoksa toplumsal bir varlık mı olduğu da dahil edilmiştir. Çünkü rasyonalite; zaman, mekan, güdü, özgür irade gibi hususların değerlendirilmesinin yanı sıra bireysel ve toplumsal ilişki biçimlerinin de değerlendirilmesiyle ortaya konulur. Dolayısıyla çalışmamızda ele aldığımız biçimiyle rasyonalite diğer varsayımı da dikkate almaktadır. Sözü edilen hususiyeti nedeniyle rasyonalite, çalışmamız bağlamında, iktisat teorilerinin insan eylemlerinin idraki ve yorumlanmasında kullandığı tek varsayımdır diyebiliriz. Bu kapsamda çalışmamızın üç amacı vardır: rasyonalitenin ne olduğunu birçok yönüyle ortaya koymak, üç iktisat okulunun -Marksist, Marjinalist, Kurumsalcı- üç kurucu temsilcisinin -K. Marx, W. S. Jevons, T. B. Veblen- insan ve rasyonalite anlayışlarını karşılaştırmak, söz konusu düşünürlerin rasyonalite anlayışları ile iktisat teorileri arasındaki ilişkiyi göstermek.