Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice Asya Geylan
Danışman: Mustafa Yel
Özet:
Program geliştirme çalışmalarında öğretme-öğrenme sürecinde öğrencileri merkeze alan,
bilgilerin anlaşılmasını ve yapılandırılmasını kolaylaştıracak yöntem ve tekniklere yer
verilmesi önemlidir. Ayrıca öğretme-öğrenme sürecinde önemli noktalardan bir diğeri ise
öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate almaktır. Bu noktada, anlamanın tüm boyutlarını
içerisinde barındırarak, öğrencilerin 21.yy. becerilerini geliştirmeyi hedefleyerek, bireysel
farklılıklarını destekleyerek, performanslarını ortaya çıkarmayı ön plana alarak ve
öğrencilere bilgiyi gerçek yaşama transfer etme imkânı sunarak anlamlı öğrenmeyi sağlayan
‘Anlamaya Dayalı Tasarım’(UbD) modeli kullanılarak ders planı tasarlanmıştır. UbD
modeline göre tasarlanmış ders planı ile öğrenci büyük oranda merkeze alınarak, öğretim
sürecinde yaşanan birçok eksikliklerin giderilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, bu
çalışmada, araştırmacının aldığı bir yıllık UbD modeline göre ders planı tasarımı eğitimi ile,
10. sınıf biyoloji programında yer alan ‘Ekosistem Ekolojisi’ konusunda, ders planı
tasarlanmış, uygulanmış ve sonuçları değerlendirilmiştir. Çalışmada, karma yöntem
araştırma desenlerinden olan yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel
boyutu yarı deneysel desenlerden tek grup öntest-sontest ve nitel boyutu durum çalışması
deseni tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, özel bir lisenin 10. sınıfta öğrenim
gören 85 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilerin nicel verileri “Ekosistem
Ekolojisi Başarı Testi” ve “Ortaöğretim Öğrencilerinin Biyoloji Bilimine ve Dersine
Yönelik Tutum Ölçeği” ile nitel verileri ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ile
toplanmıştır. Ayrıca çalışmaya katılan biyoloji öğretmenlerinden uygulamaya yönelik
görüşlerini almak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştr. Elde edilen nicel
veriler; bağımsız t-testi, bağımlı t-testi, tek faktörlü ANOVA testi ve ANCOVA testi, nitel
vi
veriler içerik analizi ve betimsel analiz kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın pilot
uygulaması 2018-2019 öğretim yılının I. döneminde, ders planının asıl uygulaması ise aynı
yılın II. döneminde dört hafta süreyle yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda deney grubu
öğrencilerinin tutum, başarı ve kalıcılık puanlarında anlamlı düzeyde farklılık olduğu
bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgulara göre UbD ile
hazırlanan uygulamalara yönelik olumlu görüşler belirtilmiştir. Öğrenciler derslerin çok
eğlenceli ve zevkli geçtiğini, dersleri sıkılmadan takip ettiklerini, yapılan çeşitli etkinliklerle
konuları daha sonra da kolayca hatırladıklarını belirtmişlerdir. Ulaşılan sonuçlar
doğrultusunda, tasarlanan ders planının, öğretmenlere yöneltilen sorular ışığında varılan
görüşlerine göre, iyi bir yönlendirici olduğu bulunmuştur. Öğrenciler açısından bakıldığında
ise, UbD modeline göre tasarlanmış ders planını ile kalıcı öğrenmenin sağlandığı
söylenebilir. Aynı zamanda bu ders planının öğrencilerin biyoloji dersine yönelik
tutumlarında genel olarak anlamlı ve olumlu yönde etkileri olduğu gözlenmiştir. Araştırma
sonunda elde edilen bulgular doğrultusunda öğretmen ve araştırmacılara önerilerde
bulunulmuştur. Bu doğrultuda, UbD, öğrenci başarısının arttırılması ve özellikle derse
yönelik olumlu tutumların geliştirilmesinde etkili bir araç olarak önerilmektedir. Benzer
çalışmalar farklı eğitim düzeylerindeki öğrencilere yönelik olarak gerçekleştirilebilir. Aynı
şekilde benzer çalışmalar farklı konulara yönelik olarak gerçekleştirilebilir. UbD modeline
dayalı öğretimi planlamayı içeren eğitimler, öğretmen yetiştirme programlarına veya hizmet
içi eğitimlere dahil edilebilir.
Anahtar Kelimeler : Anlamaya Dayalı Tasarım (UbD), Ekosistem Ekolojisi, Başarı,
Tutum, Kalıcılık