Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hatice Yiğit
Danışman: Ufuk Karakuş
Özet:
Bu araştırmada Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi tarafından hazırlanmış 5., 6. ve 7.sınıf sosyal bilgiler ders kitapları içerisinde yer alan soruların geleneksel ve alternatif ölçme ve değerlendirme araçları arasındaki dağılımını tespit etmek ve ünite sonu değerlendirme sorularının Bloom'un Yenilenmiş Bilişsel Alan Taksonomisine göre düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. 1998, 2005 ve 2018 yıllarında uygulanan öğretim programlarına göre hazırlanmış olan üç farklı dönemin ders kitapları içerisindeki sorular incelenmiş ve kullanılan ölçme değerlendirme araçlarının yıllar içinde bir farklılaşma gösterip göstermediği tespit edilmek istenmiştir. Araştırmanın amaçlarını gerçekleştirmek üzere tarama modelinden biri olan doküman inceleme modeli kullanılmıştır. 1998 yılı sosyal bilgiler dersi öğretim programına göre hazırlanan; 1999 yılı 5.sınıf, 2000 yılı 6.sınıf, 1999 yılı 7.sınıf ders kitapları içerisindeki geleneksel ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %66,17, %61,90, %55,91 iken, alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %33,82, %38,09, %44,08'dir. 2005 yılı sosyal bilgiler dersi öğretim programına göre hazırlanan; 2006 yılı 5., 6. ve 7.sınıf ders kitapları içerisindeki geleneksel ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %97,82, %97,51, %93,26 iken, alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %2,17, %2,48, %6,73'tür. 2018 yılı sosyal bilgiler dersi öğretim programına göre hazırlanan; 2018 yılı 5., 6. ve 7.sınıf ders kitapları içerisindeki geleneksel ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %91,75, %97,51, %81,71 iken, alternatif ölçme değerlendirme araçlarının kullanım oranı sırasıyla; %8,24, %12,48, %18,28'dir. Ders kitaplarının ünite sonu değerlendirme soruları Bloom'un Yenilenmiş Bilişsel Alan Taksonomisine göre incelendiğinde ise soruların alt ve üst düzey becerilere hitap etmesi bakımından şu oranlara ulaşılmıştır; 1999 yılı 5.sınıf; %75,54 alt düzey, %24,46 üst düzey, 2000 yılı 6.sınıf; %90,76 alt düzey, %9,22 üst düzey, 1999 yılı 7.sınıf; %90,15 alt düzey, %9,82 üst düzey, 2006 yılı 5.sınıf; %56,34 alt düzey, %43,63 üst düzey, 2006 yılı 6.sınıf; %57,89 alt düzey, %42,08 üst düzey, 2006 yılı 7.sınıf; %22,32 alt düzey, %77,65 üst düzey. 2018 yılı 5.sınıf; %45,32 alt düzey, %54,66 üst düzey, 2018 yılı 6.sınıf; %45,12 alt düzey, %54,84 üst düzey, 2018 yılı 7.sınıf; %42,58 alt düzey, %57,39 üst düzey becerilere yöneliktir. Bu çalışmanın sonucunda elde edilen bulgular ışığında hazırlık kısmı, öğrenme alanı içerisi ve değerlendirme çalışmalarında kullanılan soruların alternatif ölçme değerlendirme teknikleri bakımından çeşitliliğinin az olduğu, ünite sonu değerlendirme sorularında ise alt düzey becerileri ölçen sorulara daha fazla yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, yeni hazırlanacak olan ders kitaplarında alternatif ölçme değerlendirme araçlarına ve üst düzey bilişsel becerileri ölçen sorulara daha çok yer verilebileceği önerisinde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Ders Kitabı, Geleneksel Ölçme ve Değerlendirme, Alternatif Ölçme ve Değerlendirme, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı.