Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Aylin Uğurlu
Danışman: Mustafa Yaşar Şahin
Özet:
Bu araştırmanın amacı, sporda çocuk istismarının nedenleri, boyutları ve istismar içerikli
davranışların neler olduğunu elit sporcular perspektifinden belirlenmesidir. Nitel araştırma
yöntemlerinden fenomenoloji yaklaşımından yararlanılmış ve araştırmanın verileri bireysel
görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu bazı olimpik branşlarda
çocukluk döneminde milli takımda yer almış 9 kadın, 7 erkek toplam 16 yetişkin katılımcı
oluşturmuştur. Bu katılımcılarla derinlemesine bireysel görüşmeler gerçekleştirilmiş ve elde
edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulguları elit çocuk
sporcuların fiziksel, duygusal, cinsel ve ihmalden kaynaklı istismar türlerine maruz
bırakıldığını göstermektedir. Araştırma sonucunda elit sporda çocuk istismarının en çok
duygusal istismar boyutunda gerçekleştiği ve sözel şiddet davranışlarının baskın olduğu,
vurma, dayak atma gibi fiziksel şiddet ve aşırı fiziksel zorlama davranışlarının fiziksel
istismara yol açtığı belirlenmiştir. Bununla beraber, fiziksel temas ve cinsel içerikli
konuşmalar gibi davranışların cinsel istismara yol açtığı, konaklama yerlerinin
korunmasızlığı ve tesis alt yapılarının yetersiz oluşu gibi sorunların ihmalden kaynaklı
istismar riskini arttırdığı tespit edilmiştir. Diğer yandan istismar davranışlarının en başta
antrenörler olmak üzere diğer süjeler (yönetici, idareci, sağlık personelleri gibi) ve aileler
tarafından yapıldığı saptanmıştır. Ayrıca, istismarın kişinin daha sonraki yaşamında ağırlıklı
olarak psikolojik etkiler bıraktığı vurgulanmıştır. Uluslararası düzeyde ülkesini temsil eden
seçkin çocuk sporcuların rekabet ortamında aşırı baskı altında kalmaları onların sporu erken
yaşta bırakma nedeni olarak ifade edilmiştir. Sporun, sporcunun ve tüm paydaşların
güvenliği açısından Türkiye’de sporda çocuk koruma programlarının uluslararası
standartlara getirilmesi ve zorunlu olarak uygulanması gerekmektedir. Bu noktada sporda
istismar temelli davranışların yaygın olduğu ve bu sorunun pek çok probleme yol açtığı
anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler : Sporda istismar, sporda çocuk koruma, güvenli spor, spor psikolojisi