Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Manal Omar Hasan Hamed
Danışman: Pınar Bilasa
Özet:
Bu araştırmanın amacı; Türkiye’de ilköğretimde okutulan Fen Bilimleri Dersi ile Ürdün’de ilköğretimde okutulan Fen Bilimleri Öğretim Programlarını programın ögeleri açısından karşılaştırılarak incelenmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji yöntemi kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından oluşturulan görüşme formu aracılığıyla ve ayrıca belge (doküman) tarama ile elde edilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubunu 2020–2021 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de MEB’e bağlı Ankara İli Yenimahalle ilçesinde bulunan 102 okul (54 ilkokul ve 48 ortaokul) arasından 12 ilkokul ve 13 ortaokul toplam 25 okulda görev yapan 25 Fen öğretmeni ile Ürdün’ün İrbid İli Beni-Ebeid İlçesinde bulunan 44 okuldan (26 ilkokul ve 18 ortaokul) 20’sinde görev yapan 25 Fen öğretmeni olmak üzere toplamda 50 öğretmen çalışma grubu olarak belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu için öncelikle alan yazın taramasına dayalı olarak 25 soru oluşturulmuş, daha sonra 2 fen bilgisi (1’i Türk diğeri Ürdünlü) ve 2 Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim dalı öğretim üyesinin değerlendirmesine sunularak 6 soru daha eklenmiş ve 31 sorudan oluşan görüşme formuna son hali verilmiştir. Görüşme formu aracılığıyla toplanan veriler betimsel analiz yapılarak belge taramalarından elde edilen bilgilerle desteklenmiştir. Elde edilen bulgularına göre Türkiye’de Fen Bilimleri öğretim programının temel eğitimin üçüncü sınıfından itibaren, Ürdün’de ise birinci sınıftan itibaren verilmeye
vi
başlandığı görülmüştür. Her iki programda yer alan hedeflerin öğrenci ihtiyaçlarına ve konu alanının özelliklerine uygun ve hedeflerin birbirleriyle tutarlı olduğu görülmüştür. Her iki programda da hedeflerin yeterince açık ve anlaşılır bir şekilde olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra Türkiye’de ilköğretimde okutulan Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında dört temel alan bulunduğu Ürdün ilköğretim Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında ise beş temel alan bulunduğu görülmüştür. Türkiye'de Öğretim Programında Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7. ve 8. Sınıf) için kazanım sayısı 302 iken Ürdün'de ise Öğretim Programında Fen Bilimleri Dersi (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. ve 8. Sınıfları) için kazanım sayısı 510’dur. Elde edilen görüşlere göre Türkiye’de programın içeriğinin hedeflerle istenilen düzeyde tutarlı olduğu, Ürdün’de ise orta düzeyde tutarlı olduğu Buraya birkaç öneri de ifade edilebilir. Türkiye'de fen derslerine haftalık toplam 22 saat ayrılırken Ürdün'de ise haftalık toplam 20 saat ayrılmıştır. Ürdün fen dersleri birinci sınıftan itibaren veriliyor olsa da Ürdün'de fen dersine ayrılan saat sayısı Türkiye'dekinden daha az olduğu görülmüştür. Bunu yanı sıra her iki ülke programlarında öğrencilerin değerlendirilmesi için önerilen ölçme-değerlendirme araçlarında çeşitlilik olduğu görülmüştür. Türkiye’de programlarda ölçme-değerlendirmenin bir dönemde iki kere yapıldığı belirtirlerken Ürdün’deki programda ölçme-değerlendirmenin bir dönemde dört kere yapıldığı tespit edilmiştir. Her iki ülkedeki programda sözlü yoklama, yazılı yoklama, çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurmalı test ve eşleştirmeli test kullanmaktadır. Araştırmanın sonucunda bulgulara dayalı olarak uygulayıcı ve araştırmacılara yönelik olarak şöyle önerilerde bulunulabilir. Ürdün’deki fen bilimlerinin öğretim programında öğrencilerin elde ettikleri bilgilerin daha kalıcı olabilmesi için kazanım sayısı azaltılması gerekmektedir. Türkiye’de fen bilimlerinin öğretim programında yaparak-yaşayarak öğretme yöntemlerini benimsemek ve öğrenmeleri anlamlı hale getirmek gerekmektedir. Türkiye ve Ürdün’deki her iki fen bilimleri öğretim programında gündelik hayatla daha bağlantılı içeriklere sahip olması gerekmektedir. Ürdün ve Türkiye dışında farklı ülkelerde de fen bilimleri öğretim programları ve uygulamaları ilgili karşılaştırmalı araştırmalar yapılabilir.
Anahtar Kelimeler : İlköğretim, fen bilimleri dersi, öğretim programları, Türkiye, Ürdün