Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Cihad Cihan
Özet:
Seyahatnameler göçebe Türk kavimlerinin kültür tarihlerine ait en önemli kaynaklardan birisidir. Bu çalışmada farklı milletlere mensup bazı seyyahların 19. yüzyılda Hazar Ötesi Türkmenlerini nasıl tasvir ettiklerinin tespit edilmesi ve bu seyyahların eserlerindeki Türkmen kültürüne ait bilgilerin mukayese ve tenkit edilerek ortaya konulması amaçlanmıştır. Bununla birlikte söz konusu dönemde gerçekleşen Rus işgalinin Türkmen kültürü üzerindeki etkileri de tahlil edilmeye çalışılmıştır. Yöntem olarak Türkmen coğrafyasını gezen seyyahların verdikleri bilgiler zaman ve mekâna göre, boy farklılıkları da esas alınarak tasnif edilmiştir. Bu kaynaklarda Türkmen yağmacılığı ve köle ticareti, at, çadır, mezar kültü gibi bazı konular yoğun olarak işlenmekle birlikte, Türkmen kültürü bakımından çok önemli olan başka bilgiler de yer almaktadır. Çalışmanın giriş kısmında seyyah, seyahatname ve tarih münasebetleri izah edilerek kaynaklar tanıtılmıştır. Birinci bölümde Türkmen kimliğini oluşturan unsurlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Burada Türkmen insanının fiziki ve karakter tasvirinden başlanmış, daha sonra yaşadığı coğrafya, aile yapısı, aşiret sistemi, din ve töre gibi sosyal yapısını oluşturan unsurlar ele alınmıştır. İkinci bölümde göçebe ve yarı göçebe bir halde yaşayan bu Türkmen boylarının meskûn olduğu bölgelerin iktisadi coğrafyası, üretim ve tüketim tarzları, dış dünya ile ticarî bağları ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde daha çok Türkmenlerin maddî kültürü ve günlük hayatlarına dair bilgiler yer almaktadır. Sonuç kısmında ise bütün bu bilgilerin genel değerlendirmesi yapılmıştır.