Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Filiz Zayimoğlu Öztürk
Danışman: ŞEFİKA KURNAZ
Özet:Bu araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının ilköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında yer alan öğrenme alanlarına ilişkin özyeterlik düzeylerinin incelenmesidir. Bu doğrultuda çalışma kapsamında ilköğretim Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Öğrenme alanlarına ilişkin özyeterlikleri ile ilgili literatür incelenmiş ve Delphi tekniği ile uzman görüşüne başvurularak Sosyal Bilgiler Öğrenme Alanları Yeterlikleri geliştilmiştir. Bu yeterlik listesi 5'li likert ölçeğinden oluşan özyeterlik maddelerine dönüştürülmüş ve bu yeni ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışması Ordu ve Giresun illeri ile Amasya Üniversitesi'nde gerçekleştirilmiştir. Araştırma evreni olarak 2009-2010 öğretim yılında Türkiye'de görev yapmakta olan Sosyal Bilgiler öğretmenleri ile Eğitim Fakültelerinin İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği son sınıflarında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Buna göre araştırma Türkiye'de NUTS 1 düzeyinde belirlenen İstanbul, Tekirdağ, Muğla, Bilecik, Ankara, Isparta, Niğde, Zonguldak, Artvin, Erzincan, Bingöl ve Şırnak illeri ile İlköğretim sosyal Bilgiler Öğretimi Anabilim Dalı son sınıf öğrencilerinin bulunduğu Gazi, 100.Yıl, Adıyaman, Dicle, Cumhuriyet, Gaziosmanpaşa, Ondokuz Mayıs, Muğla ve Balıkesir Üniversiteleri'nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ulaşılmak istenen örneklem sayısı öğretmenler için 3806, öğretmen adayları için 549 olarak tespit edilmiştir. Verilerin çözümlenmesi sürecinde betimsel ve kestirimsel istatistiki süreçler kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının öğrenme alanlarına ilişkin özyeterliklerinin her bir öğrenme alanı ve sosyal bilim bazında tespit edilmesi için araştırmacı tarafından belirlenen yeterlik skalasına göre değerlendirilmiştir. Ayrıca özyeterliklerin öğretmenler açısından cinsiyet, mezun olunan bölüm, mesleki kıdem ve öğrenim durumu bağımsız değişkenleri açısından; öğretmen adayları açısından da cinsiyet, öğrenim türü, üniversite ve akademik ortalama değişkenleri açısından farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi ve bağımsız gruplar t testi kullanılmıştır. İki seçenekli olan değişkenler t testi ile analiz edilmiş, üç ve daha fazla seçenekten oluşan değişkenler için ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmenler özyeterlik ölçeğinin genelinden yüksek özyeterliklere sahip olurlarken, öğretmen adayları ise ölçeğin genelinden alınan puanlara göre orta düzeyde yeterli bulunmuştur. Ayrıca öğretmenlerin özyeterlik puanları cinsiyet ve mesleki kıdeme göre değişmez iken; mezun olunan branş ve öğrenim durumu gibi bağımsız değişkenlerin özyeterlikler üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının aldıkları puanlar cinsiyet ve akademik ortalamaya göre değişmez iken, öğrenim türü ve üniversite değişkeni özyeterlik puanları üzerinde etkili olmuştur. Ayrıca, her iki katılımcı grubun aldıkları puanların, hem öğrenme alanları hem de sosyal bilim disiplinleri açısından anlamlı bir şekilde farklılaştığı da tespit edilmiştir.