Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BEGÜM MUTLU
Danışman: Muhammet Ali Akcayol
Özet:
| Metin özetleme, kaynak belgenin ana içeriğini ve genel anlamını koruyarak metnin özet adı verilen daha kısa bir sürüm halinde yapılandırılmasıdır. Çıkarmalı metin özetlemede, cümleler önem düzeylerine göre derecelendirilmekte ve ardından özete dâhil edilmeye değer cümleler belirlenmektedir. Bu tez çalışmasında, çıkarmalı metin özetlemede, cümlelere önem derecesi atamada başlıca etken olan öznitelikler sözdizimsel ve anlamsal olmak üzere incelenmiş ve sözdizimsel ve anlamsal özniteliklerin birlikte kullanımını öneren yeni bir cümle derecelendirme yöntemi geliştirilmiştir. Geliştirilen bu yöntem, insanlar tarafından hazırlanmış hedef özetleri içeren yeni bir veri kümesi üzerinde ve literatürde mevcut olan bir karşılaştırma veri kümesi üzerinde deneysel çalışmalarla değerlendirilmiştir. Ayrıca bu veri kümeleri üzerinde bulanık çıkarsama sistemi, yapay sinir ağı ve bir gözetimsiz metin özetleme yönteminin gerçekleştirimi yapılmış ve ortaya çıkan model özetleri önerilen yöntemden elde edilen özetlerle karşılaştırılmıştır. Değerlendirmelerden elde edilen çıkarmalı özetlerin başarısı incelendiğinde, sözdizimsel ve anlamsal özniteliklerin birlikte kullanımının ayrı ayrı kullanıma göre, kaynak metnin karakteristik özelliklerini yansıtma ve kaynak metni temsil etme kriterleri açısından daha başarılı olduğu görülmüştür. Geliştirilen mimari ile literatürdeki otomatik metin özetleme alanındaki benzer çalışmalar deneysel olarak karşılaştırılmış ve geliştirilen mimarinin otomatik metin özetlemede literatürdeki çalışmalardan daha başarılı olduğu gösterilmiştir. | |||