Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Serap Özşahin
Özet:
Bu araştırma da, Bursa ilinde bulunan geleneksel işlemeli ürünlerden Türk işi tekniği ile işlenmiş ürün örneklerinin teknik özelliklerinin tespit edilip incelenmesi ve belgelenerek gelecek nesillere aktarılması amaçlanmıştır. Türk işi; kasnak ve gergef üzerine gerilen kumaşlar kullanılarak; iplik, sim, iğne ile işlenen, mürver tekniği dışında tersi yüzü aynı görünüşte olan işleme çeşididir. Araştırmanın evrenini; Bursa ilinde bulunan Türk işi ürün örnekleri oluşturmaktadır. 59 adet Türk işi ürün örneklerinin fotoğrafları çekilerek türü, boyutları, bugünkü durumları, kullanılan gereçler, teknik özellikler, renkler, bezeme konuları ve kompozisyon özellikleri incelenmiş, Türk işi ürün örneklerinin özellikleri bilgi formlarına kaydedilerek belgelenmiş, desen çizimleri yapılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda kırk iki adet peşkir, altı adet çevre, altı adet uçkur, iki adet havlu, bir adet çarşaf, bir adet beşikörtüsü ve bir adet örtüden oluştuğu belirlenmiştir. Ürünlerin boyutlarının kullanım amacına ve türüne göre değiştiği anlaşılmıştır. Ürünlerin yarısından fazlası iyi durumda olup, büyük bir kısmında sandık lekesine rastlanmıştır. Türk işi ürün örneklerinin zemininde; keten ve pamuklu dokuma uygulanmıştır. Ürünlerin işlemelerinde sim, ipek iplik ve yassı tel; kenar temizlemesinde ise ipek iplik, pamuk iplik ve sim kullanılmıştır. vi Ürünlerin işlemesinde; en çok düz pesent, verev pesent, sarma, muşabak, tahrirli pesent iğne teknikleri uygulanmış, kenar temizlemesinde ise; saçak bükme, çırpma dikişi, iğne oyası yapılmıştır. Türk işi ürün örneklerinin zemininde, krem ve bej rengi; işlemesinde yeşil, mavi, pembe, krem, kahverengi, yavruağzı; kenar temizlemesinde, krem, sim, bej kullanılmıştır. Çok renkli işlenmiş olan Türk işi ürün örneklerinde en yoğun olarak yeşil, çiçek ve tomurcukların renklendirilmesinde ise yoğun olarak mavi, pembe, krem, yavruağzı tonlarının uygulandığı görülmüştür. Türk işi ürün örneklerinde bitkisel bezeme olarak; tamamında yaprak, çoğunluğunda çiçek ve dal, kalan kısımlarda ise tomurcuk, kıvrımlı dal nesneli bezeme olarak; vazo, saksı, fiyonk, sepet mimari bezeme olarak; çadır, şadırvan, cami geometrik bezeme olarak; dikdörtgen, kare, baklava dilimi; figürlü bezeme olarak; kuş, yazılı bezeme olarak ise arap yazıları uygulanmıştır. Yoğun olarak bitkisel ve nesneli bezemenin duygu ve düşünceleri daha iyi ifade ettiği için tercih edildiği, bununla birlikte mimari, geometrik, figürlü ve yazılı bezemelerinde kullanıldığı görülmüştür. Türk işi işlemelerde; düzgün, yatay, bağlantılı sıralamalardan oluşan kompozisyonlar kullanılmış olup kenar suyu ise; bağlantılı, atlamalı ve düzgün sıralamalardan oluşmuştur.