Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme Ve Diyetetik Anabilim Dalı , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yasemin Çakır Gökkurt
Danışman: Efsun Karabudak
Özet:
Bu çalışma Türk popülasyonunda yetişkin bireylerde Farklılaşma Kümesi 36 (CD36) (rs1761667, rs1527483) ve G-Protein Bağlı Reseptör (GPR120) (rs116454156) gen polimorfizmlerinin yağ tadı algısı, oral yağ tespit eşik değeri, günlük diyet yağı alımı, vücut bileşimi, kan lipit profili, açlık kan glukozu ve serum insülini ile ilişkisinin incelenmesi amacıyla planlanmıştır. Çalışma, yaş ortalaması 25,7±4,30 yıl olan, 151 sağlıklı gönüllü yetişkin bireyle (%53,6 kadın) yürütülmüştür. Bireylere çalışma öncesinde içleme kriterlerini kapsayan ön değerlendirme formu ve Yeme Tutum Testi uygulanmıştır. Kriterlere uyan bireylere genel anket formu, Yağ Tercihi Ölçeği uygulanmış, bireylerin antropometrik ölçümleri, kan örnekleri ve üç günlük besin tüketim kayıtları alınmıştır. Bireylerin oral yağ tespit eşikleri belirlenmiştir. Normal BKİ’ye sahip bireylerin yağ eşik değeri hafif kilolu/obez olanlara göre daha düşüktür (p<0,05). BKİ’si hafif kilolu/obez olan ve CD36 rs1761667 AA genotipine sahip bireylerin yağ eşik değeri GG genotiplilere göre daha yüksektir (p<0,05). GPR120 rs116454156 GG genotipine sahip bireylerin yağ eşik değeri GA/AA genotiplilere göre daha yüksektir (p<0,05). Bireylerin yağ eşik değeri ile vücut ağırlığı, bel/kalça oranı, bel ve boyun çevresi değerleri pozitif ilişkilidir (p<0,05). BKİ’si normal olan ve CD36 rs1761667 AA genotipine sahip bireylerin yağ, doymuş ve tekli doymamış yağ asidi alımları ile diyet enerjisinin yağdan, doymuş ve tekli doymamış yağ asidinden gelen yüzdeleri GG ve GA genotiplilere göre daha fazladır (p<0,017). BKİ’si normal olan ve GPR120 rs116454156 GG genotipine sahip bireylerin kolesterol alım miktarı GA/AA genotiplilere göre daha fazladır (p<0,05). Bireylerin yağ eşik değeri ile diyet enerji ve yağ alımı, diyet enerjisinin yağdan, doymuş, tekli doymamış yağ asidinden gelen yüzdesi pozitif ilişkilidir (p<0,05). Hiposensitif bireylerin, Yağ Tercihi Ölçeği’nin FREQ (yağlı besinlerin daha sık yenildiği) puanı ve TASTE (yağlı besinlerin daha iyi tada sahip olduğu) puanı, hipersensitiflerden daha fazladır (p<0,05). CD36 rs1761667 AA genotipine sahip bireyler, GA ve GG genotiplilere göre daha yüksek FREQ ve TASTE puanına sahiptir (p<0,017). Bireylerin yağ eşik değeri ile FREQ ve TASTE puanı pozitif ilişkilidir (p<0,05). CD36 rs1527483 CT/TT genotipine sahip bireylerin trigliserit değerleri, CC genotiplilere göre daha yüksektir (p<0,05). GPR120 rs116454156 GG genotipine sahip bireylerin açlık kan glukoz değeri, GA/AA genotiplilere göre daha düşüktür (p<0,05). Bu çalışmada oral yağ tespit eşiklerinin diyet yağ alımı, yağ tercihi, BKİ değeri ve adipozite parametreleri ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. CD36 geni rs1761667 polimorfizminin yağ eşik değerini etkileyerek diyet yağ alımlarını ve tercihlerini etkileyebileceği ortaya koyulmuştur. Diyet yağ alımının obezite gelişimindeki rolü göz önüne alındığında, yağ eşik değeri ile yağ alımı ve/veya tercihi ilişkisinin ve bu ilişkide tat reseptörleri genetik varyasyonlarının rolünün anlaşılması obezite ile mücadelede yeni yaklaşımlara temel oluşturabilir.
Anahtar Kelimeler: CD36, GPR120, Polimorfizm, Yağ tespit eşiği