Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İsmail AÇAR
Danışman: Behçet Gülenç
Özet:
Paslanmaz çeliklerin kaynaklı birleştirilmesinde en uygun yöntemlerden biri gazaltı kaynak
yöntemleridir. Gazaltı kaynak yöntemi ile birleştirmelerin kalitesi doğru kaynak
parametreler ile ve en uygun koruyucu gaz türünün seçimi ile doğru orantılıdır. Ayrıca
koruyucu gaz seçimi ise ergimiş kaynak metalinin kimyasal-metalürjik olarak etkileşimi,
gazın ısı iletim kabiliyeti ve maliyeti gibi özellikler dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu
çalışmada, gazaltı kaynak yöntemlerinden biri olan Metal Inert Gas (MIG) yöntemi ile AISI
316 östenitik paslanmaz çelikler için farklı koruyucu gaz kombinasyonları kullanılmış ve
mekanik ve mikroyapısal özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Birleştirme işlemlerinde gaz
kombinasyonu olarak saf argon (%100 Ar), %98,5 Ar + %1,5 H2 ve %95 Ar + %5 H2
kullanılmıştır. İlave metal olarak da AISI 316L, 1 mm kalınlıkta östenitik paslanmaz çelik
tel kullanılmıştır. Birleştirme işlemleri gerçekleştirilen numunelerin kaynak bölgelerinin
makro ve mikro yapısal özelliklerinin belirlenmesi için metalografik incelemeler yapılmıştır.
Ayrıca, mekanik özelliklerini belirlemek için çekme, sertlik ve üç nokta eğme testleri
yapılmıştır. Son olarak birleştirme işlemi gerçekleştirilmiş numunelere korozyona karşı
davranışlarını incelemek için 24, 48 ve 72 saat tuz sisi korozyon testi uygulanmış ve sonuçlar
EDS analizi ile incelenmiştir. Yapılan tüm testler sonunda ve metalografik incelemelerde
ısıdan etkilenen bölgede (ITAB) ve kaynak metalinde makro ve mikroyapı farklılıkları
oluştuğu görülmüştür. Gerçekleştirilen mekanik testlerden sonra, çekme testi sonuçları üç
farklı gaz çeşidi (%100 Ar ve %98,5 Ar + %1.5 H₂ ve %95 Ar + %5 H₂) ile gerçekleştirilen
birleştirmelerden bir birine yakın çekme dayanımı sonuçları çıkmıştır. Ayrıca çekme testi
sonucunda kopmaların, ana metalden olduğu görülmüştür. Numuneler üzerinde
gerçekleştirilen diğer mekanik testlerden üç nokta eğme testi sonucunda kaynak bölgesinde
çatlak ve yırtılma hatasına rastlanılmamıştır. Yapılan farklı parametrelerdeki bütün kaynaklı
birleştirmelerde, kaynak metali sertliğinin ITAB`dan ve ana metalden düşük olduğu
görülmüştür. Kaynak dikişlerinde korozyon oluşumunun, test süresine paralel şekilde arttığı
ve pasif krom oksit tabakasının bozulduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler : MIG Kaynağı, argon, hidrojen, mekanik özellikler