İşitme engelli öğrencilerin bazı geometrik kavramları tanımlamalarında semiyotik kaynakların kullanımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: NEJLA GÜREFE

Danışman: AHMET ARIKAN

Özet:

Bu tez çalışmasında işitme engelli öğrencilerin bazı geometrik kavramları tanımlarken kullandıkları semiyotik kaynaklar olan jest, dil, yazılı işaretler ve materyaller incelenmiştir. Araştırmada model olarak durum çalışması ve fenomonolojiden (olgubilim) yararlanılmış ve katılımcıları İşitme Engelliler Özel Eğitim Meslek Lisesi' nde eğitim alan üç öğrenciden oluşturulmuştur. Veriler katılımcılar ile yapılan birebir görüşmeler, araştırmacının gözlemleri ve öğrencilerin kağıt üzerindeki işaretlerini içeren dokümanlar yoluyla toplanmış, yapılan görüşmeler video kamera ile kayıt altına alınmıştır. Elde edilen veriler ise gömülü teorinin teknikleri olan açık kodlama, eksensel kodlama ve seçici kodlama ile birlikte semiyotik demet yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Araştırmada toplanan verilerin analizi sonucunda işitme engelli öğrencilerin çokgenleri tanımlarken işaret dilinden yararlandığı, bu sebeple literatürde tanımlanan semiyotik kaynak tanımına (konuşma, jest, yazıtlar, vb.) işaret dilinin de ilave edilerek kavram tanımın genişletilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bu öğrencilerin kavramları tanımlama sürecinde semiyotik kaynaklardan olan jestleri işaret dilinden daha fazla oranda kullandığı görülmüştür. Öğrencilerin zihnindeki çokgenlere ait özelliklerin öğrencilerin kullandığı semiyotik kaynaklardan jestler ile somutlaştırıldığı ve kavramlara ilişkin jestlerin de bazı durumlarda sadece dil bazı durumlarda da dil ve yazılı işaretler ile birlikte kullanıldığı, jestin dil ve yazılı işaretler ile birlikteliğinde ise semiyotik demet yapısının oluştuğu tespit edilmiştir. Bu birlikteliklerde jestin kimi zaman dili ya da yazılı işaretleri desteklediği, kimi zaman ise dilin ve yazılı işaretlerin oluşumuna yardımcı olduğu görülmüştür. Çalışmada öğrenciler tarafından yapılan jestler ikonik, metaforik, ideografik ve gösteren olarak sınıflandırılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular dikkate alınarak matematik öğretmenlerine, matematik kitap yazarlarına ve akademik çalışma yapanlara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.