Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: CENGİZ ÖZMEN

Danışman: SELMA YEL

Özet:

Bu araştırmada Sosyal Bilgilerin amacı, içeriği ve yöntemi konusunda öğretmen görüşleri incelenmiştir. Çalışma tarama modelinde olup nitel ve nicel yöntem bir arada kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın tarama gerektiren bölümü betimsel nitelikte ortaya konulmuştur. Bu bölümde Sosyal bilgilerin amacı, içeriği ve yöntemine ilişkin görüşlere katılım düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Verilerin bir bölümü ise nitel araştırma veri toplama tekniklerinden biri olan görüşme tekniğiyle toplanmış, çözümünde ise betimsel analiz yapılmıştır. Çalışmanın Örneklemini Kayseri ilinde görev yapan Sosyal Bilgiler ve Sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışma iki ayrı örneklem grubu üzerinde uygulanmıştır. Araştırmanın nicel bölümünün verileri Kayseri ilinde görev yapan 444 Sosyal Bilgiler ve Sınıf öğretmeninden elde edilmiştir. Araştırmanın nitel bölümünün verileri de yine Kayseri ilinde görev yapan 89 Sosyal Bilgiler ve Sınıf öğretmeninden elde edilmiştir. Araştırmada nicel veri toplama aracı olarak, Barr, Barth ve Shermiss (1978) tarafından geliştirilen ve Ersoy Kozan'ın Türkçeye uyarladığı 45 soruluk Sosyal Bilgiler Dersine Yaklaşım Ölçeği kullanılmıştır. Nitel çalışma için ise araştırmacının hazırladığı 8 soruluk görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Vatandaşlık Aktarımı Olarak Sosyal Bilgiler, Sosyal Bilimler Olarak Sosyal Bilgiler, Yansıtıcı İnceleme Olarak Sosyal Bilgiler Yaklaşımlarının Amaç İçerik ve Yöntemine ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği, ancak Vatandaşlık Aktarımı Olarak Sosyal Bilgiler Yaklaşımının yöntem boyutuna ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca Yansıtıcı İnceleme Olarak Sosyal Bilgilerin amaç boyutuna yönelik öğretmen görüşleri benzerlik göstermektedir. Bununla birlikte öğretmenlerin branş, mezun olunan bölüm, mezun olunan okul ve mesleki kıdemlerine göre görüşlerinde anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında bundan sonra yapılacak çalışmalar için öneriler sunulmuştur.