Obstrüktif uyku apne sendromlu hastalarda özyeterlilik ölçeğinin (Semsa) Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliğinin incelenmesi


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE GÜLERYÜZ CAN

Danışman: OĞUZ KÖKTÜRK

Özet:

″The Self-Efficacy Measure for Sleep Apnea″ (SEMSA) ölçeği obstrüktif uyku apne sendromlu (OSAS) hastaların sağlık inanışlarını değerlendirmek ve sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) cihazı kullanımını optimize etmek için tasarlanmış, 26 soru üç bölümden oluşan bir ölçektir. Hastalığa dair risk algısını, tedaviden beklentinin derecesini ve özyeterliliği inceler. Bu çalışmamızda CPAP tedavi uyumuna bağlı bilişleri değerlendirmek için tasarlanan SEMSA ölçeğinin Türkçe versiyonunu (Tr-SEMSA) oluşturmayı ve Türk toplumu için geçerlilik ve güvenilirliğini saptamayı amaçladık. Ölçeğin kültürel adaptasyonu sürecinde Beaton ve arkadaşlarının ileri-geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Ölçek Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Polikliniği’ne başvuran OSAS ön tanısı ile polisomnografi testi planlanan, OSAS tanısı konularak CPAP tedavisi planlanan veya OSAS tanısı ile CPAP tedavisi almakta olan hastalara uygulanmıştır. Araştırmaya yaş ortalaması 53,63±12,10 (min:27; maks:82) olan 144’ü (%75,4) erkek, 47’si (%24,6) kadın toplam 191 hasta dâhil edilmiştir. Ölçeğin Cronbach alfa değeri toplam ve her bölüm skoru için >0,925 olarak saptanmıştır. Bir hafta ara ile uygulanan test/tekrar test güvenilirliği açısından, her bir bölüm için sınıf içi korelasyon katsayısı (ICC) 0,945-0,976 arasında bulunmuştur. Tr-SEMSA ölçeğinin 26 sorusu 3 faktörlü yapı göstermiş olup Türk OSAS hastaları için geçerli ve güvenilir saptanmıştır. Tr-SEMSA ölçeği hem tedavi başlangıcında hem de takibi sırasında Türk OSAS hastalarının; hastalık ile ilgili risk algılarını, tedaviden beklentilerini ve tedaviye uyum konusundaki özyeterliliklerini değerlendirmek için uygun bulunmuştur