E-öğrenme ortamlarında tasarım özelliklerinin öğrencilerin başarısı ve bilişsel yüklenme düzeylerine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Öğrenci: BUKET TAŞKIN

Danışman: EBRU KILIÇ ÇAKMAK

Özet:

Bu tez çalışmasının amacı, e-öğrenme ortamlarında biçimsel ve içerikten kaynaklanan faktörlerin bilişsel yük ve öğrenci başarısı üzerindeki etkisini belirlemek ve öğrenci başarısı ile bilişsel yüklenme arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığını incelemektir. Araştırmada yarı deneysel kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri öğrencilerin bilişsel yük ölçüm görevlerinden aldıkları başarı puanları ve bilişsel yük düzeyleri; bağımsız değişkeni ise 3 farklı ortam yapısıdır. Hazırlanan 3 farklı ortamda, kontrol grubundaki öğrencilere sunulan içerik, daha önce kullanılan eski ders içeriğidir. Birinci deney grubundaki öğrencilere sunulan içerik, Mayer' in bilişsel yükü azaltmaya yönelik ortaya koyduğu 9 ilke dikkate alınarak hazırlanan ders içeriğidir. İkinci deney grubundaki öğrencilere sunulan içerik ise, Mayer'in ilkelerinin yanı sıra alanyazındaki e-öğrenme ortamı tasarım ilkeleri ile ilgili diğer çalışmalarda öne sürülen biçimsel özelliklerden ve içerikten kaynaklanan bilişsel yüklenmeyi azaltmaya yönelik ilkeler de dikkate alınarak hazırlanan ders içeriğinden oluşmaktadır. Araştırma, Gazi Üniversitesi Uzaktan Eğitim Meslek Yüksek Okulu Bilgisayar Programcılığı bölümüne 2010-2011 eğitim-öğretim yılında devam etmekte olan 271 ikinci sınıf öğrencisine, bahar döneminde uygulanmıştır. Sistem Analizi ve Tasarım dersinin 3 farklı şekilde tasarlanmasıyla oluşan e-öğrenme senaryoları, bölümün 3 ayrı şubesinde ders içeriği olarak kullanılmıştır. Araştırmada kontrol ve deney gruplarındaki öğrencilerin başarı puanlarında ve bilişsel yük puanlarında gruplar arasındaki farklılıkları analiz etmek amacıyla ANOVA ve ANCOVA testleri yapılmıştır. Öğrencilerin bilişsel yüklenme düzeyleri ve başarıları arasındaki ilişki ise Pearson korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Örneklem üzerinde, başarı ve bilişsel yük arasında yapılan analizlerde öğrenci başarısı ve bilişsel yük arasında zıt yönlü anlamlı ilişki bulunmuştur. Analizler sonucunda, başarı seviyesi ve bilişsel yük düzeyi bağımlı değişkenleri için kontrol ve deney grupları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, bilişsel yük ve çoklu ortam tasarımı ilkelerini dikkate alan, özellikle e-öğrenme ortamlarında gerçekleştirilecek yeni araştırmaların yapılması ihtiyacı doğmuştur. Bu belirtilen özelliklerin yalnızca e-öğrenme ortamlarında değil çoklu ortam tasarımlarının yer aldığı tüm eğitsel ortamlarda, yeni deneysel çalışmalarla kullanılması ve etkinliğinin test edilmesi eğitim materyallerinin tasarımı konusuna yeni bir yaklaşım getirmesi açısından önerilmiştir.