Parmak izinden yüz eşkâli belirleme için yeni yöntem ve sistem geliştirme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: URAZ YAVANOĞLU

Danışman: ŞEREF SAĞIROĞLU

Özet:

Bu tez çalışmasında, önceki çalışmalar gözden geçirilmiş, bundan sonraki araştırma ve eğitim faaliyetlerinde önerilenlerin daha yaygın olarak kullanılmasının sağlanması için mevcut çalışmalar web ortamına aktarılmış, mevcut çalışmalar değerlendirilmiş ve bundan sonra kolluk kuvvetleri tarafından eşkâl belirlemede kullanılabilecek fotorealistik bir eşkâl belirleme yaklaşımı geliştirilerek hem literatüre yeni bir yaklaşım önerilmiş hem de ülkemizde kullanabilecek zeki bir sistem geliştirilmiştir. Geliştirilen sistemde, kolluk kuvvetlerinin kullandığı standart formlar temel alınmış, farklı veritabanlarından faydalanılmış, yapay zekâ temelli yeni modeller önerilmiş ve elde edilen sonuçlar farklı veri kümeleri ve kontrol gruplarıyla test edilerek karşılaştırılmıştır. Yeni modellerin geliştirilmesinde YSA, SVM ve k-NN gibi yaklaşımlar kullanılmıştır. Bu tez çalışması kapsamında zeki yapının oluşturulması için en iyi sonucu veren YSA modelleri iki farklı veri kümesi ile önerilen yöntemin test edilmesi amacıyla kullanılmıştır. Parmak izinden fotorealistik eşkâl belirlemek için önerilen modellerin yüz özelliklerini sınıflandırma başarısı ortalama %82 olarak bulunmuştur. Yapılan testlerde sistemin ortalama göz tanımlama başarısı %84, kaş tanımlama başarısı %70, yüz çevresi tanımlama başarısı %90, çene tanımlama başarısı %91, burun tanımlama başarısı %78 olarak bulunmuştur. Sistemin başarısını objektif olarak değerlendirmek için farklı kontrol grupları oluşturulmuştur. Farklı gruplar için yapılan gözlemlere katılan kişiler, sistemin %71 oranında gerçeğe yakın sonuç ürettiğini, %86'sı ise ülkemizde bu tür çalışmaların suç araştırmalarına katkılar sağlayacağını düşünmektedir. Elde edilen sonuçlar iddia edilen 3 hipotezi de destekler niteliktedir. Önerilen modellerin ve geliştirilen sistemin ülkemizde başta kriminoloji biliminin gelişmesi olmak üzere biyometri biliminin ilerlemesine katkılar sağlayacağı ve özellikle de delilden suçluya ulaşmada yeni ufuklar açacağı değerlendirilmektedir.