Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şehriban DUYAR ÖZER
Danışman: Adviye Gülçin Sağdıçoğlu Celep
Özet:
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) prevalansı giderek artan, sosyal iletişim ve etkileşimde yetersizlik ve tekrarlayan sınırlı davranışlarla tanımlanan gelişimsel bozukluktur. Beslenmenin otizmli çocuklarda hastalık prognozunu etkilediği bildirilmektedir. Otizmli çocuklarda beslenme durumu, oksidatif stres ve oral mikrobiyotanın incelenmesi amacıyla planlanan bu çalışmaya 5-15 yaş arasında 25 otizmli ve 25 sağlıklı çocuk dâhil edilmiştir. Çocukların genel bilgileri, beslenme alışkanlıkları, antioksidan besin tüketim sıklığı, besin tüketim kaydı ve antropometrik ölçümleri araştırmacı tarafından kaydedilmiştir. Çocuklardan toplanan tükürük örneğinde total antioksidan kapasite (TAS), total oksidan kapasite (TOS) ve oral mikrobiyota analizi yapılmıştır. Total antioksidan ve total oksidan değerleri ile oksidatif stres indeksi (OSİ) hesaplanmıştır. Otizmli çocuklarda beslenme problemlerinin sık görüldüğü (%88) ve en sık görülen beslenme probleminin türe göre seçicilik olduğu (%88,8) saptanmıştır. Otizmli çocuklarda en sık görülen gastrointestinal problem ise konstipasyondur (%20). Besin takviyesi kullanımı otizmli çocuklarda %40 oranındadır ve en çok kullanılan takviye türü omega-3 (%85,7)’tür. Besin tüketimleri otizmli ve sağlıklı çocuklarda benzer olup, çocukların genel olarak enerji, makro besin ögesi ve mikro besin ögesi gereksinimlerini karşıladıkları gözlenmiştir. Antropometrik ölçümlerde BKİ z skoruna göre otizmli çocuklarda şişmanlık daha fazladır (%52). Otizmli kız çocuklarda TAS değeri sağlıklı kızlara göre daha düşüktür (p<0,05). TOS değeri otizmli çocuklarda ortalama olarak daha yüksektir, ancak fark anlamlı bulunmamıştır. (p>0,05). Çocukların besin tüketimleri ve antropometrik ölçümlerinin oksidatif stres parametreleri ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Otizmli çocuklarda oral mikrobiyota bileşiminde Bacteroidetes filumu ve Bacteroides cinsi yoğunluğu daha fazla, Firmicutes filumu ile Veillonella ve Prevotella cinsleri yoğunluğu daha azdır. Oksidatif stres parametreleri ve besin tüketimine göre oral mikrobiyota bileşimi farklılık göstermektedir. Sonuç olarak, otizmli çocuklarda beslenme problemleri görülmekte, oksidadif stres artmakta ve oral mikrobiyota değişmektedir.
Anahtar Kelimeler : Otizm, beslenme, oksidatif stres, oral mikrobiyota, antropometri