Lise düzeyi görsel sanatlar dersinin, öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin gelişimine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Öğrenci: AYŞE GÜL DOĞRU

Danışman: MELİHA YILMAZ

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Lise kademesinde Görsel Sanatlar dersinin öğrencilerin görsel okuryazarlık beceri düzeyi üzerine etkisi olup olmadığını araştırmaktır. Ayrıca Görsel Sanatlar dersi alan ve almayan Lise öğrencilerinin görsel okuryazarlık beceri düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığını araştırırken, bu derste öğretmenlerin, öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerini nasıl geliştirdikleri ve bu konuda karşılaştıkları sorunlara cevap aranmıştır. Sonuçta da lise kademesindeki öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik resim öğretmenlerinin görüş ve önerileri yanında uygulanan beceri testiyle programda eksiklik olup olmadığının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu araştırmada, karma yöntem araştırması kullanılmıştır. Karma yöntem araştırması, araştırmacının nicel ve nitel araştırma tekniklerini tek bir çalışma içerisinde birleştirdiği araştırma olarak tanımlanmaktadır. (Büyüköztürk, vd. 2005:150) Buna göre, nicel ve nitel veriler ayrı toplanmış, analiz edilmiş ve elde edilen veriler sonuçta bir araya getirilmiştir. Araştırma, 2012 2013 eğitim öğretim yılı bahar döneminde Lise kademesi 11. Sınıflara uygulanmıştır. Uygulamalar sırasında öğrencilerin görsel okuryazarlıklarını ölçmek amacıyla geliştirilen Görsel Okuryazarlık Beceri Testi (GÖBT) kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla Görsel Sanatlar Dersinin etkililiği hakkında öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Araştırmada görsel okuma becerilerinin bölümlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için ise parametrik olmayan teknikler içerisinde yer alan Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırmada ayrıca puanlama güvenirliliği belirlemek için ise sınıf içi korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Analizlerin tamamı SPSS 19.00 versiyonu kullanılarak yapılmıştır. Araştırmada yapılan uygulama sonrası ortaya çıkan bulgularda, 10 kriterde, öğrencilerin görsel okuryazarlık becerileri testine ait puanları ve görsel sanatlar dersi alıp almayanlara göre uygulama sonrası istatistiksel bakıldığında anlamlı bir farkın olmadığı ve görüşleri arasında bir nitelik farkı bulunmadığı saptanmıştır. Öğrencilere bütün olarak bakıldığında; sıra ortalaması en yüksek Fen, en düşük ise TS bölümündeki öğrencilerindir. Öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin, görsel sanatlar dersini alan ve almayan öğrenciler için ayrı ayrı yapılan analizler sonucunda bölümlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bölümler arasındaki farklılıklara bakıldığında öğrencilerin görsel okuma becerileri FEN-TS ile TM-TS bölümleri arasında olduğu görülmüştür. Çalışmada Lise kademesi Görsel sanatlar dersinin görsel okuryazarlık becerilerinin gelişimine olan katkılarına ilişkin derinlemesine bir veri elde etmek için öğretmen görüşlerini belirlemek üzere görüşme yöntemi kullanılmıştır. Dersin öğretmenleriyle yarı yapılandırılmış görüşme yapılarak konunun ayrıntılarına ve planlanmasına yön verilmiştir. Öğretmenler ile yapılan görüşmeler sonucunda kendilerinin görsel okuryazarlık konusunda tam donanımlı olmadıkları saptanmıştır. Bu saptama sonucunda ise Görsel Sanatlar dersinin amacına ulaşamadığı düşünülmektedir. Bu bulgular ışığında Görsel okuryazarlık becerilerine yönelik ve ileride yapılabilecek bilimsel araştırmalara dair öneriler sunulmuştur.