EĞİTİMİN SOSYAL VE TARİHİ TEMELLERİ 1950 İLE 1960 YILLARI ARASI ORTAOKUL TARİH DERSİ KİTAPLARINDA YER ALAN MİLLİ KİMLİK KAVRAMININ İÇERİK ANALİZİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet TURAN

Danışman: YÜCEL GELİŞLİ

Özet:

Bu araştırmada, milli kimlik- eğitim ilişkisinden hareketle 19501960 yıllarını kapsayan dönemde devletin milli kimlik temellerini nasıl kurgulandığı, bu doğrultuda milli kültürün Türk kimliğinin, dilsel, tarihsel ve kültürel bağlamda nasıl bir yapıda olmasını istediği ve bunu eğitim sürecinde öğrencilere tarih ders kitaplarındaki konular aracılığıyla nasıl aktardığını araştırmak çalışmanın temel amacıdır. Milli değer ifadelerinin açık seçik ve sıkça kullanılabileceği bir ders olması bakımından, tarih dersi inceleme alanı olarak seçilmiştir. Çalışmanın kavramsal çerçevesinde; geçmişten günümüze tarih anlayışı ve tarih eğitimi dönemler itibariyle ele alınmıştır. Kimlik çeşitleri ve milli kimlik anlayışı ele alınmıştır. Değer ve değerler kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Milli değer olarak ele alınabilecek kavramlar değerlendirilmiştir. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini; Türkiye'de 19501960 yılları arasında ortaokulların 12 ve 3. (İlköğretim 678) sınıflarında okutulan tarih ders kitapları oluşturmuştur. Veriler literatür taraması sonucu elde edilmiştir. İçerik analizi ile veriler nicel ve nitel olarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; A. Tarih ders kitapları üzerinden eğitim sürecinde gerçekleştirilmeye çalışılan; erken Cumhuriyet dönemi ve 19501960 dönemi tarih ders kitaplarının iki temel hedef doğrultusunda kurgulandığı söylenebilir. Birincisi; yeni bir millet ve kimlik inşası; ikincisi ise bu millet içinden yeni bir yurttaşın yaratılmasıdır. Bu iki temel birbirine eş zamanlı olarak kurgulanmaya çalışılmıştır. B. Vatanı korumak ve geliştirmek en kutsal görev olarak işlenmiştir. C. Türk dili, Türkler arasında milli benlik yaratan bir güç ve Türklerin millet olabilmelerinde en önemli öğe olarak verilmiştir.