Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dr. Osman KARAKUŞ
Danışman: CANAN ULUOĞLU
Özet:Bu tez çalışmasının temel sorusu “Yaşlılıkta potansiyel uygunsuz antidepresan ilaçların kullanımı, gençlere göre azalmış mıdır?” sorusudur. Bu sorunun cevabı, Türkiye’de 2019 yılında aile hekimleri tarafından 15 yaş ve üstü bireylere reçete edilen antidepresan ilaçların, Beers Kriterlerine göre değerlendirilmesiyle araştırılmıştır. Veriler, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu “Reçete Bilgi Sistemi” aracılığı ile elde edilmiştir. Hesaplamalar, potansiyel uygunsuz olan antidepresanları içeren reçetelerin, o yıl içerisinde toplam yazılan bütün reçetelere oranları üzerinden yapılmıştır. 2019 yılında aile hekimleri tarafından 15 yaş ve üstü tüm bireylere 139.288.644 adet, geriatrik kabul edilen 65 yaş ve üstüne ise 44.621.603 adet reçete yazılmıştır. Gençlere nüfusa oranla daha az reçete yazılırken, geriatrik popülasyona nüfusa oranla daha fazla reçete yazılmıştır. Beers kriterlerinde “organ, sistem ve tedavi kategorisine göre” yaşlılarda potansiyel uygunsuz antidepresanlar olarak kabul edilen amitriptilin, imipramin, klomipramin ve paroksetin içeren reçete sayısı 281.128’dir. Bu sayı 2019 yılında yaşlılara yazılan toplam reçetelerin %0,63’ü olup, oldukça düşük bir orandır ve genç popülasyondaki oran olan %0,74’e göre düşük bulunmuştur. Bu dört ilaç içinde geriatrik popülasyona en çok paroksetin yazılmıştır. Beers Kriterlerine göre 73 yaşlılarda “dikkatli kullanılması gereken” ilaçların geriatrik bireylere yazılma oranı %3,95’tir. Dikkatli kullanılması gereken ilaçlardan essitalopram, maprotilin, mirtazapin, sertralin ve sitalopram yazılma oranı, toplamda yazılan reçete oranına göre daha fazla iken, duloksetin, fluoksetin, fluvoksamin, milnasipran ve venlafaksin daha az yazılmıştır. Sonuç olarak, bu tez çalışması ile, yaşlılarda potansiyel uygunsuz antidepresan kullanımının ilk kez Türkiye ölçeğinde değerlendirilmesi ve genç popülasyon ile karşılaştırılması sağlanmış olup, dünyada yaşlanan nüfusun gereksinimlerine, geriatrik farmakolojinin önemine ve aile hekimlerimizin bu konudaki farkındalığına dikkat çekmeye çalışılmıştır.