Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hilmi UZUNBAYIR
Danışman: Fatma Gökçe Apaydın
Özet:Kimyasal tarım ilaçları yani pestisitler; hastalık, zararlı ve yabancı otlarla mücadelede kısa sürede yüksek etkili olmaları nedeniyle üreticilerin en çok tercih ettiği ürünlerdir. Pestisitlerin kontrolsüz ve bilinçsiz kullanımımı ise gıdalardaki kalıntıları nedeniyle başta insan sağlığı olmak üzere tüm canlılar üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Bu çalışmada kullanılan Dimethoat organofosfatlı bir pestisittir. Ferulik asit ise antioksidan özellikte bir bileşiktir. Bu çalışmada subakut olarak dimetoat düşük (1/100LD50) ve yüksek doz (1/10 LD50) olarak iki ayrı dozda ratlara oral gavaj yoluyla verilmiştir. Bir antioksidan olan ferulik asit, yine oral gavaj yoluyla 30 mg/kg dozda her gün uygulanarak ratların testis dokuları üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu amaçla oksidatif stres etkilerini ölçmek için glutatyon peroksidaz (GPx), süperoksit dismutaz (SOD), glutatyon-S-transferaz (GST), katalaz (CAT), enzimleri ile lipid peroksidasyon belirteci olan malondialdehit (MDA) seviyesi araştırılmıştır. Aynı zamanda ışık mikroskobu ile histopatolojik incelemeler yapılmıştır. Bu amaçla, deney hayvanları 6 gruba ayrılmıştır: Kontrol, ferulik asit, düşük doz dimethoat, yüksek doz dimethoat, ferulik asit ve düşük doz dimethoat, ferulik asit ve yüksek doz dimethoat gruplarıdır. Bu deneysel çalışma için Gazi Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulundan etik kurul onayı alınmıştır (G.Ü. ET-17.004). Hayvanlara uygulama işleminin ardından her bir gruptaki sıçanlardan testis dokuları alınarak sıvı azot içinde dondurulmuş ve -80°C derin dondurucuda muhafaza edilmiştir. Dokulardaki antioksidan enzim ve MDA düzeylerinin ölçülmesi çeşitli metotlara göre spektrofotometrik olarak gerçekleştirilmiştir. Sonuçlara göre kontrol ve ferulik asit uygulanan ratların testis dokularında tüm parametrelerde istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir. Kontrol ve ferulik asit ile düşük/yüksek doz dimethoatın uygulandığı gruplar karşılaştırıldığında SOD, CAT, GPx, GST enzimleri ve MDA düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı artışların olduğu görülmüştür. Ferulik asit ile birlikte düşük ve yüksek doz dimethoat uygulanan gruplarda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı artış gözlenirken düşük ve yüksek doz dimethoat uygulamalı gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı azalmalar görülmüştür. Histopatolojik incelemeler neticesinde dimethoat uygulanan gruplarda bazı toksik değişiklikler gözlenirken ferulik asit uygulanan gruplarda daha az toksisiteye rastlanmıştır. Sonuç olarak dimethoatın verdiği oksidatif hasar üzerinde ferulik asitin kısmen iyileştirici rolü olduğunu söylemek mümkündür.