Bilim Merkezlerinde Sorgulamaya Dayalı Robotik Etkinliklerin Öğrencilerin Kavramsal Başarıları, Mantıksal Düşünme ve Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine Etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖMER FARUK AKCA

Danışman: Uygar Kanlı

Özet:

Robot setleri eğitim araçları olarak standart okul müfredatlarında öngörülen çeşitli bilimsel, edebi ve sanatsal disiplinlerde öğrenmeyi destekleyerek, soyut düşünme ve işbirlikli problem çözme becerilerinin geliştirilmesini kolaylaştırmak için sıklıkla ve verimli bir şekilde anaokulundan üniversiteye kadar tüm dünyada kullanılmaktadır. Bilim merkezleri de, heyecan verici gerçek dünyadaki nesneler ve deneyimler konusunda eşsiz fırsatlar sunmalarının yanı sıra, robotik etkinliklerin de sıklıkla tercih edildiği ortamlardan biridir. Bu araştırmada, robotik etkinliklere katılan lise öğrencilerinin kavramsal başarıları, bilimsel süreç becerileri ve mantıksal düşünme yeteneklerinin gelişimini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Veri toplama araçları olarak başarı ve beceri testlerinin yanı sıra, nitel veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakatlar kullanılmıştır. Çalışmanın evreni Ankara’ da bir bilim merkezindeki atölyelere katılan lise öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklemi ise, gönüllülük esasına dayalı olarak bu bilim merkezindeki robotik etkinliklere kayıt yaptıran devlet

vi

okullarındaki dokuzuncu ve onuncu sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Dolayısıyla örnekleme yöntemi uygun örneklemedir. Öğrenciler beş gün süreyle toplam olarak 10 saat süren robotik programlama etkinliklerine katılmış ve her öğrenci bireysel olarak çalışmıştır. Bu etkinlikler farklı öğrenme yaklaşımları dikkate alınarak yürütülmüştür. Kontrol grubunda, bilim merkezlerinde tipik bir robotik uygulama aktivitelerinden olan, yapılacak bir göreve/soruya ilişkin aşamaların (robotik algoritmaların) ayrıntılı olarak bir rehber/öğretmen tarafından verildiği ve sonuçların önceden sunulduğu doğrulama aktivitesi şeklinde yürütülmüştür. Deney grubunda, rehberli sorgulamaya dayalı etkinlikler yürütülmüştür. Bu etkinliklerde rehber tarafından belirlenen görev/soruyu öğrenciler kendilerinin oluşturdukları algoritmalar ve geliştirdikleri yöntemler ile tamamlamaları/cevaplamaları istenmiştir. Öğrencilere ön ve son test olarak Bilimsel Süreç Becerileri Testi, Lawson’ un Mantıksal Düşünme Testi, kavram testi ve yarı yapılandırılmış mülakat soruları uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre uygulanan robotik aktivitelerin kontrol grubu ve deney grubu öğrencilerin kavramsal başarıları, bilimsel süreç becerilerini ve mantıksal düşünme yeteneklerini geliştirmediği görülmüştür. Bu çalışma bilim merkezi imkânlarından etkili bir şekilde yararlanmak için öğretmenlere ve eğitmenlere yönelik bir mesleki gelişim modelinin araştırıldığı TÜBİTAK-1001 destekli BİLMER projesi (114K646) kapsamındaki temel ilkelerden yola çıkılarak gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Robotik Etkinlikler, Doğrulayıcı Yaklaşım, Rehberli Sorgulama, Bilim Merkezi, Bilimsel Süreç Becerileri, Kavramsal Başarı, Mantıksal Düşünme Becerisi