7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAZIRLIKSIZ KONUŞMA BECERİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGE Yeşiltepe SAĞLAM

Danışman: YUSUF DOĞAN

Özet:

Konuşma, insan olmanın en belirgin özelliği, düşünebildiğimizin de kanıtıdır. İnsanın sosyalleşmesini sağlayan konuşma, günlük hayatımızda büyük bir yer kaplamakta, en etkili iletişim kanalı olarak kullanılmaktadır. İletişimin doğru şekilde gerçekleşmesi ve iletişimde karşılaşılabilecek aksaklıkların önüne geçilebilmesi için konuşma eğitimine önem verilmelidir. İlköğretimden sonra çocuğun eğitim hayatına devam etmeyebileceği göz önünde bulundurulmalı, temel eğitim kurumlarında konuşma becerisi en etkili şekilde geliştirilmelidir. Bu durumun bilincinde olarak yapılan araştırmada ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerileri ortaya konulmuştur. Öncelikle öğrencilerin seviyesine uygun olarak konuşma konuları oluşturulmuştur. Konu belirlemesinde, İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı'ndan ve bu alandaki kaynaklardan faydalanılmıştır. Belirlenen otuz dokuz konu, on altı alan uzmanı tarafından Çok uygun. Uygun. Uygun olabilir. Uygun değil. başlıklarıyla değerlendirilmiş ve uygun görülen on beş konu, 7. sınıf öğrencilerinin hazırlıksız konuşma becerilerinin araştırılmasında kullanılmıştır. Araştırma ile ilgili uygulamanın yapılacağı okullar belirlenmiş, bunun için gerekli izinler alındıktan sonra uygulamanın hangi ders saatinde, hangi sınıflarda yapılacağı planlanmıştır. Buna göre hazırlıksız konuşma uygulamalarına başlanmıştır. Her sınıfta on beş öğrenciye konuşma çalışması yaptırılmıştır. Ders öğretmeninin de yardımıyla, başarılı, az başarılı ve başarısız olmak üzere konuşacak öğrenci grupları oluşturulmuştur. İstekli öğrencilere öncelik tanınmıştır. Ölçme ve değerlendirme uzmanlarının görüşleri doğrultusunda bir sınıftaki öğrencilerin tamamına değil her sınıftan on beş öğrenciye konuşma yaptırılmıştır. Aynı sınıfta aynı konu üzerinde ikinci bir hazırlıksız konuşma yaptırılmamıştır. Konuşma konuları, uygulamanın yapılacağı anda öğrencilere verilmiş, onlardan kısa bir süre düşünmeleri istenmiş, öğrenciler hazır olduklarını söylediklerinde konuşmalarına başlamışlardır. Toplam yedi sınıfta on beşer öğrenciye ulaşılmıştır. Konuşamayacaklarını belirten öğrenciler çıkarıldıktan sonra doksan sekiz öğrencinin hazırlıksız konuşma uygulamaları araştırmada kullanılmıştır. İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda bulunan konuşma değerlendirme ölçeği, yine aynı Program'da yer alan konuşma becerisine ait amaç ve kazanımlar doğrultusunda geliştirilmiş, hazırlıksız konuşma örnekleri buna göre nitel ve nicel olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin hazırlıksız konuşma becerileri yetersiz ya da kısmen yeterli olarak tespit edilmiştir. Konuşmalarda öğrenciler, Türkçenin dil bilgisi yapısına uygun cümle kurmada sıkça hataya düşmüş; düşüncelerini ifade edecek kelimeleri bulmakta zorlanmışlardır. Sık sık söz ya da cümle tekrarına düşen öğrenciler, konuşmalarını zihinsel bir planlama dâhilinde gerçekleştirememiştir. Üç dakikalık konuşma süresini öğrencilerin tamamına yakını dolduramamıştır. Öğrenciler olay ağırlıklı anlatımlara yer verirken ana düşünceye ulaşamamıştır. Öğrencilerin hazırlıksız konuşma uygulamaları nicel olarak değerlendirilmiş ve en yüksek puan yüz üzerinden elli iki olarak hesaplanmıştır. Bu uygulamalardan öğrenciler ortalama yüz üzerinden otuz sekiz puan almışlardır. Bu puanlar öğrencilerin, hazırlıksız konuşmadaki başarı düzeylerini açıkça ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda hazırlıksız konuşma becerisinin önemine dikkat çekilerek programa, öğretmene, okula ve ailelere yönelik önerilerde bulunulmuştur.