Tekirdağ İlinde İlkokullarda Çalışan İngilizce Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Başa Çıkma Stratejileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: GÜLŞEN ERDAĞ

Danışman: Zekiye Müge Tavil

Özet:

Bu çalışmanın amacı Tekirdağ ilinde ilkokullarda görev yapan İngilizce öğretmenlerinin

tükenmişlik düzeylerini ve tükenmişlikle nasıl başa çıktıklarını belirlemektir. Bunun yanı

sıra, öğretmenlerin tükenmişlik oranlarında birtakım demografik değişkenlere göre farklılık

olup olmadığını ortaya koymak hedeflenmiştir. Söz konusu öğretmenlerin tükenmişlik

oranları ile tükenmişlikle nasıl baş ettikleri arasında bir ilişki olup olmadığını ortaya koymak

amaçlanmıştır. Çalışmanın hedeflerini gerçekleştirmek için nitel ve nicel araştırma

yöntemlerinden faydalanılarak karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen

Tükenmişlik Ölçeği ve araştırmacı tarafından çok yanıtlı bir ölçeğe dönüştürülen

tükenmişlikle baş etme yöntemleri araştırmada nicel verileri toplamak üzere yararlanılmıştır.

Yarı-yapılandırılmış görüşme ve gözlem ise araştırmada nitel verileri toplamak üzere

kullanılmıştır. 29 kişiye pilot uygulama yapılmıştır. Pilot uygulamanın sonuçları

doğrultusunda ölçeklerde herhangi bir değişiklik gerekli görülmemiştir. Ölçekler 2018-2019

akademik eğitim yılında Tekirdağ ilinde ilkokullarda görev yapan 108 İngilizce öğretmenine

uygulanmıştır. Öğretmen Tükenmişlik Ölçeği sonuçlarına göre, 4 farklı tükenmişlik

seviyesini temsilen 20 İngilizce öğretmeniyle mülakat yapılmıştır. Mülakat yapılan İngilizce

öğretmenlerinden 8 tanesi gözlemlenmiştir. Gözlemlenen öğretmenler de 4 farklı

tükenmişlik seviyesini temsilen rastgele seçilmişlerdir. Toplanan verileri analiz etmek için

betimsel istatistikler, tek-yönlü ANOVA, t-testi, frekans analizi, karşılaştırma tablosu

kullanılmıştır. Mülakatlar ses kaydı ile kayıt edilmiş, daha sonra yazılı hale getirilmiştir.

Mülakatlar Türkçe’den İngilizce’ye çevirisi yapıldıktan sonra analiz edilmiştir. Gözlem

sonuçları yazılmış ve analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre Tekirdağ

ilinde görev yapan İngilizce öğretmenlerinin tükenmişlik oranları düşük çıkmıştır.

Öğretmenlerin tükenmişlik oranlarının medeni durum ve yaşa göre değiştiği ancak eğitim durumu, cinsiyet, haftalık ders saati, aynı okulda çalışma süresi ve öğretmenlik mesleğindeki

çalışma süresine göre farklılık göstermediği bulunmuştur. Buna ek olarak, tükenmişlik

düzeyi düşük olan öğretmenlerin hem duygu temelli hem de problem temelli baş etme

yöntemlerini, tükenmişlik seviyesi daha yüksek olan öğretmenlere göre daha çok

kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca sonuçlar tükenmişlik düzeyleri yüksek olan

öğretmenlerin kaçınma ve olumsuz baş etme yöntemlerini kullandıklarını gösterirken,

tükenmişlik düzeyi düşük olan öğretmenlerin bunları kullanmadıklarını göstermiştir.

Çalışmanın bulguları doğrultusunda, İngilizce öğretmenlerine, araştırmacılara, yöneticilere,

karar verici mercilere pratik önerilerde bulunulmuştur. 


Anahtar Kelimeler: Öğretmenlerde Tükenmişlik, İngilizce Öğretimi, Başa Çıkma, İlkokul