Programlama öğretiminde farklı yapılandırılan süreçlerin öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerilerine, özyeterliliklerine ve programlama başarılarına etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: VOLKAN KUKUL

Danışman: SERÇİN KARATAŞ

Özet:

Bu araştırmanın amacı, farklı yapılandırılmış programlama eğitimi süreçlerinin ortaokul öğrencilerinin bilgi işlemsel düşünme becerilerine, bilgi işlemsel düşünme öz yeterliliklerine ve programlama başarılana etkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda karma araştırma desenlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmaya 7 farklı şubede öğrenim gören 148 öğrenci katılmış, bu öğrencilerden ön test son test verileri eksiksiz olan ve kaynaştırma öğrencisi olmayan 130'unun verisi nicel analizlerde kullanılmıştır. Öğrenciler, farklı yapılandırılan süreçlere göre 3 gruba ayrılarak programlama eğitimi almışlardır. Şubeler gruplara rastgele olarak atanmışlardır. Araştırmanın nitel verileri ise her şubeden 3 öğrencinin seçilip, gözlemlenmesi sonucu elde edilmiştir. Araştırma kapsamında öğrencilerin öz yeterliliklerini belirlemek amacıyla Bilgi İşlemsel Düşünme Öz yeterlilik Ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek 4 faktör altında toplanan 18 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %54.717'sini açıklamaktadır. Öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin ölçülebilmesi için Bilgi İşlemsel Düşünme Görev Testi kullanılmıştır. Test farklı bilgi işlemsel düşünme alt boyutlarını ölçen 9 sorudan oluşmaktadır. Programlama başarısının ölçümü için de Scratch programına yönelik olarak oluşturulan 10 sorudan oluşmaktadır. Öğrencilerin gözlemlenmesi için Bilgi İşlemsel Düşünme Gözlem Formu geliştirilmiş ve her öğrenci için haftalık olarak gözlem yapılmıştır. Araştırma sonucunda grupların öz yeterlilik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık oluşmadığı ortaya çıkmıştır. Grupların kendi içlerinde yapılan değerlendirmeye göre kontrol grubundaki öğrencilerin öz yeterlilik düzeylerinde anlamlı bir artış olduğu gözlemlenmiştir. Bilgi işlemsel düşünme görev testinden alınan puanlar incelendiğinde de benzer bir sonuç ortaya çıkmıştır. Puanlar karşılaştırıldığında öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme görev testinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin farklı yapılandırılan programlama eğitimi süreçleri sonunda programlama başarıları karşılaştırıldığında da anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Ancak bu sonuçlar gözlem sonuçları ile birlikte değerlendirildiğinde gerçek yaşam senaryolarına dayalı olarak yürütülen programlama eğitimi sürecinde öğrencilerin daha etkin ve istekli oldukları gözlemlenmiştir.