Kopuştan Günümüze Suriye Türkmenleri (1918-2014)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Abdullah Aydın

Danışman: MEHMET ŞAHİNGÖZ

Özet:

Bu çalışmada, Türkmen adı verilen Oğuz boylarının 10. yüzyıldan başlayarak kitleler halinde Suriye coğrafyasına gelişleri, Selçuklu ve Osmanlı Devleti dönemindeki durumlarına değinmekle birlikte esas olarak 1918-2014 yılları arasında Suriye Türkmenlerinin durumuna odaklanmakta ve çok çalışılmayan bir husus ele alınmaktadır. Bu çerçevede tezin 1. bölümünde I. Dünya Savaşı'nda neredeyse bin yıl Türk hâkimiyetinde kalan Suriye coğrafyasının kaybedilmesi sonucu yüzbinlerce Türkün işgal altındaki bu topraklarda kalışını anlattım. Kurtuluş Savaşı döneminde Suriye Türklerinin Türkiye ile birleşmek amacıyla askeri faaliyetleri ve kurdukları cemiyetlerin çalışmaları ile 1921 yılında Türkiye ile Fransa arasında imzalanan Ankara Antlaşması'nın Suriye Türkleri üzerindeki etkisinden bahsettim. 2. bölümde Hatay'ın Türkiye'ye katılma sürecinde Suriyeli Türklerin faaliyetlerine yer verdim. 3.bölümde Fransız manda yönetiminin Suriye'deki etnik ve dini gruplara yönelik politikalarından ve Suriye'nin bağımsızlığını kazanmasından bahsettim. Suriye'de bağımsızlık sonrasında, özellikle Baas rejiminin Türkmenlere yönelik baskı ve asimilasyon politikaları ile Türkiye-Suriye ilişkilerinin Türkmenlere yansımalarını belirttim. 2000'li yılların başından itibaren Türkiye'deki AK Parti iktidarının komşularla sıfır sorun politikasını ve bunun Türkiye-Suriye ilişkilerine, dolayısıyla Türkmenlere etkisini anlattım. Ayrıca Arap Baharı'nın Suriye'deki Türkmenler üzerindeki etkilerini ortaya koymaya çalışarak Suriye krizinde Türkiye'nin, küresel güçlerin ve diğer bölge ülkelerinin takip ettiği politikadan bahsettim. Türkmenlerin Türkiye'nin de desteğiyle siyasal ve askeri anlamda örgütlenme ve milli kimliklerini koruma çalışmaları hakkında bilgi verdikten sonra Suriye'de Esad rejimi, IŞİD (Irak Şam İslam Devleti) ve PKK (Kürdistan İşçi Partisi)/PYD (Demokratik Birlik Partisi) tehdidi altında kalan Türkmenlerin son durumunu belirttim. 4. bölümde ise Suriye Türkmenlerinin günümüzdeki nüfusu, yerleşim yerleri, sosyal, ekonomik ve kültürel durumları hakkında bilgi verdim. Bu anlamda tez çalışmamda yakın dönemden başlayarak Suriye'deki gelişmelerin Türkiye ve Türkmenlere yansımalarını bütün boyutlarıyla ortaya koymaya çalıştım.