7. sınıf öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarındaki anlamını bilmedikleri kelimelerden hareketle söz varlığını geliştirmelerine yönelik bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: TUBA ASLAN

Danışman: YUSUF DOĞAN

Özet:

İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin söz varlıklarını geliştirmeye yönelik yapılan bu araştırma şu basamaklardan oluşmaktadır: öncelikle 7. sınıf öğrencilerinin Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve dinleme metinlerindeki anlamını bilmedikleri kelimeler tespit edilmiştir. Bu kelimeler 7. sınıf Türkçe Öğrenci Çalışma Kitabı ve Öğretmen Kılavuz Kitabı'ndaki kelime çalışmalarında yer alan kelimelerle karşılaştırılmış, ardından söz konusu kelimelerin kitaptaki diğer metinlerde ve kelime çalışmalarında tekrar edilip edilmediğine bakılmıştır. Türkçe ders kitabı yazarlarıyla görüşülmüş, yazarların ders kitabı yazma sürecinde, kelime çalışmalarında ele aldıkları kelimeleri tespit etme politikaları belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak da derslerde kelime çalışmalarının nasıl işlendiğini ortaya koymak amacıyla Türkçe öğretmenleriyle görüşülmüştür. Araştırmada, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları ile Koza Yayınevi'nin 7. sınıf Türkçe ders kitapları kullanılmıştır. Bu kitapların okutulduğu iller olan Ankara ve İzmir'den rastgele seçilen iki ilköğretim okulunda toplam 405 öğrenci araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Öğrencilere Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve dinleme metinleri okutulmuş ve öğrencilerin bu metinlerdeki anlamını bilmedikleri kelimeler tespit edilmiştir. Tespit edilen bu kelimeler metnin kelime çalışmalarında yer verilen kelimelerle karşılaştırılmıştır. Ayrıca kelime çalışmalarında verilen kelimelerin diğer kelime çalışmalarında tekrar edilip edilmediği belirlenmiştir. Öğrencilerin anlamını bilmediği kelimelerin ders kitabındaki diğer metinlerdeki anlamını bilmediği kelimeler arasında geçip geçmediğine bakılmıştır. Kelime çalışmalarında yer alan kelimelerin planlı bir şekilde tekrar edilmediği tespit edilmiştir. Elde edilen kelime listelerinden hareketle Türkçe öğretmenlerinin sınıfta kelime çalışmalarını nasıl işledikleri konusunda görüşleri alınmıştır. Öğretmenlerimizin sınıf içerisinde kelime çalışmalarını işlerken çoğunlukla Türkçe ders kitabına bağlı kaldıkları, bunun dışında başka çalışmalara genellikle derslerde yer vermedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca Türkçe ders kitabı yazarlarıyla yapılan görüşmelerde yazarların kelime çalışmalarına seçtikleri kelimeleri nasıl, nelere dikkat ederek seçtikleri konusunda bilgi edinilmiştir. Sonuç olarak ders kitaplarındaki kelime çalışmalarında ele alınan kelimelerin işleniş şekli ders kitabı yazarlarının kelime çalışmalarına kelime seçme biçimleri ve öğretmenlerin kelime öğretimine yönelik uygulamaları, planlı bir kelime öğretimi politikasına ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir.