Medya kuruluşları websayfası çevirilerinde kültürel aktarım: BBC websayfası makaleleri ve Türkçe çevirilerinin betimleyici analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Özge Aksoy

Danışman: ZEKİYE MÜGE TAVİL

Özet:

Günümüzde, teknolojinin hızla gelişimi kültürlerarası iletişimi artırmakta ve küresel medya kuruluşları bu artışa büyük katkı sağlamaktadır. Okur oranı oldukça yüksek olan websayfaları sayesinde, medya kuruluşları farklı dil ve kültürden bireylere de ulaşabilmektedir. Bu nedenle, websayfası metinlerinin bir dilden başka bir dile yapılan çevirileri oldukça önemlidir. Her bir kültürün kendine özgü değerleri, alışkanlıkları ve normları vardır. Bu kültüre özgü ögeleri, kaynak metinden hedef metine aktarabilmek için çevirmen bazı çeviri stratejileri uygular. Çevirmenin tamamen hedef kitlenin anlayabileceği şekilde metinler oluşturması beklenir. Betimleyici çeviri araştırmaları, çevirmen tarafından kullanılan bu stratejilerin belirlenmesi ve böylelikle kültürel ögelerin aktarımında çevirmenin hedef-kaynak metin eğiliminin incelenmesini mümkün kılmaktadır. Bu çalışmada, tanınan bir uluslararası medya kuruluşu olan İngiliz Yayın Kuruluşu (BBC)' nun Türkçe Servisi tarafından servisin web sayfasında 'Dergi' linki altında çevrilerek yayınlanan BBC makaleleri, Gideon Toury' nin çeviri normları ve Javier Fanco Aixela' nın Kültüre Özgü Ögeler'in çevirisinde kullanılmak üzere geliştirdiği strateji sınıflandırması temelinde betimlenerek analiz edilmiştir. Çalışma nitel yöntem yaklaşımıyla tasarlanmıştır. Analizi yapılacak olan örnek metinler tabakalama yöntemi ile BBC Türkçe Servisinin web sayfasındaki makaleler içerisinden belirlenmiştir. Üçleme yöntemi gereği, metinlerden elde edilen bulgular çevirmen ile yapılan bir röportaj ile desteklenmiştir. Araştırmanın bulguları, Dergi linkinde yayınlanan çeviri makalelerin Toury normları açısından 'kabul edilebilir' olduğunu yani çevirmenin hedef kültüre odaklı çeviriler yaptığını, kültüre özgü ögelerin çevirisinde ise en çok Aixela' nın yabancılaştırma stratejilerinin kullanıldığını göstermektedir. Ancak çevirmen tarafından 'eğitimli genç nüfus' olarak belirtilen hedef kitle düşünüldüğünde, kültüre özgü ögelerin çevirisi için kullanılan stratejilerin daha çok 'kaynak metni temsil etme' özelliği göstermesi metinlerin hedef okuyucu tarafından anlaşılırlığını güçleştirmemektedir.