Sınıf öğretmeni adaylarının hikâye yazma ve hikâye öğretimi konularındaki bilgi ve beceri düzeylerinin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: EMİNE BİRGÜL ZELZELE

Danışman: MUSTAFA ULUSOY

Özet:

Hikâyeler çocukların dil gelişimlerinde önemli bir yere sahiptirler. Yapı ve biçim özellikleri bakımından diğer metin türlerinden farklı olan ve daha kolay anlaşılabilen hikâyelerin, çocukların dil gelişimlerine katkısının yanı sıra okuma ve anlama kapasitesinin geliştirilmesinde de oldukça önemlidir. Genellikle eğitimciler, bazen öğrenciler ders kitaplarında veya çocukların düzeyine uygun olduğu düşünülen hikâye kitaplarındaki metinlerin hep aynı biçim özelliklerine sahip olduğundan yakınmaktadırlar. Çocuklarda okuma merakının geliştirilmesi ve devamlılığının sağlanması için özgün olarak kurgulanmış metinlerin çalışılması ve çocukların okumaya karşı motivasyonlarının canlı tutulması gerekmektedir. Bu durum, öğretmenlerin gerektiğinde öğrencilerine düzeye uygun metinler hazırlayabilmesi ile mümkün olmaktadır. Bu çalışmada bir devlet üniversitesinin sınıf öğretmenliği bölümü son sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarından "kendilerini görev yapıyor varsayarak" öğrencilerine herhangi bir sınırlandırma olmaksızın hikâyeler yazmaları istenmiştir. 235 öğretmen adayından gönüllülük esasına göre hikâyeler toplanmış, bu hikâyeler araştırmacı tarafından geliştirilen kontrol tablosuna göre incelenmiş ve uygun olan 85 hikâye birinci araştırma sorusuna bağlı olarak hikâye elementlerini içermelerine göre incelenmiştir. Daha sonra ikinci araştırma probleminde öğretmen adaylarının yazdıkları hikâyeleri ile ilgili algıları araştırmacı tarafından oluşturulan beş açık uçlu sorudan oluşan forma verdikleri cevaplar ve bunların farklılık frekansları biçiminde değerlendirilmiştir. Üçüncü araştırma probleminde ise öğretmen adaylarının hikâyeleri nasıl öğretilmesi gerektiği ile ilgili algılarını ölçmek için 6 açık uçlu soru sorulmuş ve verilen cevaplar kendi içlerindeki farklılık frekanslarına göre incelenmiştir. Bulunan sonuçlar her bir araştırma sorusu için analiz edilmiştir. Sonuç olarak öğretmen adaylarının yazdıkları hikâyelerde çocuk hikâyeleri için önemli olan mizah öğesine hiç değinmedikleri ve Türkiye ve dünya çocuk edebiyatı yazarları hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıkları görülmüştür. Buna bağlı olarak araştırmacılara ve öğretmen adaylarına yönelik öneriler sunulmuştur.