Öz düzenleme eğitim programının okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerine ve etkileşimli akran oyunlarına etkisinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Eğitimi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞENUR GÜNDÜZ

Danışman: Gülümser Gültekin Akduman

Özet:

Bu araştırma okul öncesi çocuklarının öz düzenleme becerileri ve etkileşimli akran oyunları üzerinde Öz Düzenleme Eğitim Programının etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Araştırmada ön test-son test kontrol gruplu seçkisiz desen kullanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim öğretim yılı güz döneminde Çankırı il merkezinde yürütülmüştür. Araştırmada çalışma grubunu 5 yaş grubundan 40 çocuk oluşturmuştur. “Genel Bilgi Formu” ile çocukların demografik bilgileri elde edilmiştir. Öz düzenleme becerilerinin değerlendirilmesinde “Baş-Ayak-Diz-Omuz Dokunma Yönergeleri (BADO)” ve “Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği (ÇODDÖ)” kullanılmıştır. Etkileşimli akran oyun davranışları ise “PENN Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği” ile belirlenmiştir. Araştırmacı tarafından geliştirilen Öz Düzenleme Eğitim Programı deney grubuna 10 hafta boyunca, haftada üç gün olmak üzere uygulanmıştır. Uygulama öncesinde ön test, sonrasında ise son test ve deney grubuna kalıcılık testleri uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Çalışma grubunun küçük olması ve yapılan Shapiro-Wilk testinin tüm verilerin normal dağılıma sahip olmadığını göstermesinden (p>0.05) dolayı, verilerin analizinde non-parametrik testler olan Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile Mann Whitney-U Testinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler Öz Düzenleme Eğitim Programı

uygulanan deney grubundaki çocuklarının öz düzenleme becerileri ile oyun etkileşimlerinin anlamlı bir biçimde arttığını, oyunu bozma ve oyundan kopma davranışlarının ise anlamlı bir biçimde azaldığını göstermiştir (p<0,01, p<0.05). Kontrol grubunda yer alan çocukların BADO puanları anlamlı bir şekilde artarken (p<0,01), ÇODDÖ ve PENN Etkileşimli Akran Oyun Ölçeği puanlarında meydana gelen değişim anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Kalıcılık testi ile deney grubunun öz düzenleme becerileri ve etkileşimli akran oyun davranışlarında eğitim programının olumlu etkisinin kalıcı olduğu görülmüştür (p<0,05). Araştırmanın bulguları Öz Düzenleme Eğitim Programının, çocuklarda öz düzenleme becerileri ile etkileşimli akran oyunlarını olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler : Okul öncesi eğitim, öz düzenleme, akran etkileşimi, oyun davranışı.