TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNDE TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ VE ULUSLAR ARASI KONUM ANALİZİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Enerji Sistemleri Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Fikret Şinasi KAZANCIOĞLU

Danışman: Adnan Sözen

Özet:

Bu çalışmada, Avrupa Birliğine (AB) uyum çerçevesinde Türkiye'nin enerji göstergeleri bakımından konumunun belirlenmesi amacıyla göreli etkinlik analizi yapılmıştır. Belli kriterleri ve hedefleri olan ve üyesi olduğu ülkelerin bu kriterleri taşıması gerektiğinden yola çıkılarak Türkiye'nin AB'ye aday bir ülke olarak temel enerji göstergelerini etkin kullanıp kullanmadıının belirlenerek dier ülkelere göre karılatırmalı bir kesit analizi yapılmıtır. Analiz için Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Index (MI) yaklaımları kullanılmıtır. VZA, birden çok girdi ve çıktıya sahip karar verme birimlerinin (KVB) göreli performanslarının ölçülmesi için kullanılan bir tekniktir. Analizde, Charnes ve arkadaları [1] tarafından gelitirilen çıktı yönlü VZA modeli (CCR modeli ile BCC modelleri) kullanılarak ölçek etkinlii deerleri bulunmutur. Etkinliklerin belirlenmesinde, 1998-2006 yılları arasındaki enerji verileri Avrupa İstatistik Birliinden (EUROSTAT) alınarak kullanılmıtır. Temel enerji göstergeleri girdi olarak sektörel enerji tüketimi ve gayri safi milli hasıla (GDP) çıktı deikenleri olarak kullanılmıtır (Model 1). Ayrıca gelitirilen baka bir model ile son yıllarda ülkelerin temel enerji göstergesi haline gelmi enerji younluunun toplam faktör verimlilii hesapları Malmquist Index yaklaımı kullanılarak belirlenmitir (Model 2). Elde edilen sonuçlara göre Türkiye AB ülkelerine göre temel enerji girdilerini çıktılara dönüştürme de 2000 yılı hariç etkin bir ülke olarak bulunmuştur. Enerji yoğunlu toplam faktör değişimleri sonuçlarına göre Türkiye verimliliğini artıran bir ülke konumundadır.