Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gökhan Tuna
Danışman: MUSTAFA KURT
Özet:Çalışanların sağlığını ve hayatını doğrudan etkileyen iş kazaları karmaşık olaylardır ve bu karmaşıklık kazaların nasıl oluştuğu sorusunu cevaplamak için çalışmalar yapılmasına yol açmıştır. Matematiksel görselleştirme yöntemleri ve sayısal sonuçları sosyal sistemlerde araştırma açısından oldukça faydalıdır. Tez çalışmamızda iş kazaları sosyal ağının analiz edilmesinde sıklıkla kullanılan niceliksel yöntemlerden farklı olarak uygulamalı matematiğin bir alt dalı olan graf teorisi kullanılmıştır. Çalışmamızın amacı iş kazalarının analizinde bugüne kadar kullanılan yöntemlerin ortaya çıkardığı sonuçların dışında; öngörülememiş, beklenmeyen yeni yapıların keşfi için graf teorisini kullanarak Türkiye'de 2013-2014 yıllarında gerçekleşmiş iş kazaları verilerini analiz etmektir. Çalışmamızda her bir iş kazasını grafın tepesi olarak alıp, iş kazaları ile ilgili her bir parametreyi tepenin bir koordinatı olacak şekilde nümerik olarak belirledikten sonra belirli bir eşik değeri ile her bir iş kazası arasındaki korelasyona göre graf yapısı oluşturulmuştur. Aktörlerin aralarındaki ilişkiyi belirlemek için pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır. İş kazası sosyal ağ yapısında kümeleme-topluluk belirleme yöntemlerinden yüksek modülerlik yöntemi kullanılmıştır. Oluşan grafın ve alt graflarının minimum geren ağaçları (MST) kullanılarak iş kazaları içinde alt baskın ultra-metrik yapıların topolojisi belirlenmiş ve olaylar arasındaki hiyerarşik ilişki analiz edilmiştir. Hiyerarşilerdeki MST'nin merkezi tepeleri, yerel kümelemeye karşılık gelen topluluktaki en etkili iş kazaları olarak keşfedilmiştir. Alt topluluklardaki merkezi tepelerin vektörler arasında bağımsızlık testleri gerçekleştirilerek MST'lerde bağımlılıkları en yüksek tepe ikilileri bulunmuştur. MST'lerin topolojisi aktörler arasındaki ayrıtlar ile kurulduğundan ayrıtlar için topolojik ölçümler de sunulmuştur. Bu gibi yüksek boyutlu bir analizde graf teorisi, kompleks bir sistem olarak incelenebilecek iş kazaları sosyal ağının davranışını anlamamızı sağlamıştır.