TRIZ metodolojisi kullanarak modüler ve yeniden uyumlandırılabilir bir eyleyici kontrol donanım platformu geliştirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EKREM BİLGEHAN UYAR

Danışman: NİHAT ÖZTÜRK

Özet:

Rekabetçi mühendislik çözümlerinin gereksinim değişikliklerine hızla uyum sağlayan, yaratıcı zihin işçiliğinin niteliğini ve etkinliğini arttırabilen “çevik” tasarım süreçleri ile elde edileceği öngörülmektedir. Bu öngörüden yola çıkan bu tez çalışması ise, havacılık endüstrisinde önemli bir alt sistem olan elektromekanik kontrol sistemlerinin (EKS) ana bileşenlerinden eyleyici kontrol elektroniklerine (EKE) Yenilikçi Problem Çözme Teorisini (TRIZ) uygulayarak elde edilen bir mühendislik çözümüyle tasarım sürecinde çevikliğin arttırılmasını hedeflemektedir. Yapılan araştırma sonucu TRIZ araçlarının bütün olarak yeterince ele alınmadığı, teorinin tamamının bazı TRIZ araçlarının gölgesinde kaldığı ve elektronik mühendisliği uygulamalarının sınırlı olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bu bulgulara dayanarak Altshuller’in üç önemli çalışmasındaki ana fikirler ve kullanılan araçlar gözden geçirilmiş, EKS’lere TRIZ’in uygulanması için ihtiyaç duyulan metodolojik çerçeve çizilmiştir. EKE’nin geliştirme senaryosu üzerinden analiz edilen kullanım durumları, geliştirme sürecinin çevikleştirilmesine duyulan ihtiyacı göstermekte, EKE’nin işlevsel analizi ise bu ihtiyacın karşılanmasını teknik bir dizi çelişkinin engellediğini göstermektedir. Bu çelişki, derleyici nitelikteki bir TRIZ aracı olan ARIZ’in uygulanması ile çözümlendirilebilmiştir. TRIZ’in hedef aldığı problem uzayında karmaşık olmayan problemlerden birisi olduğu ortaya çıkan bu teknik çelişkinin kökeninde elektronik devre tasarım değişikliğinin zaman almasının ve maliyetli bir süreç olmasının yattığı tespit edilmiş, çelişen mühendislik problemlerine karşılık standart çözüm prensipleri elde edilmiştir. Standart çözüm prensiplerinin bütünsel olarak ele alınması ile elde edilen özgün işlevlere sahip modüler yapıdaki platform yapısı tanıtılmış, işlevleri, özellikleri ve sınırlamaları tanımlanmıştır. Laboratuvar ortamında enstrumantasyon girişimleri ile de denenerek gereksinimlere ne kadar cevap verebildiği incelenmiş ve olumlu sonuç alınmıştır. Bu çalışmanın TRIZ’in gelecekteki elektronik tasarım uygulamaları için bir örnek teşkil edeceği, ulaşılan mühendislik çözümü ile EKS geliştirme süreçlerinin çevikleşmesine yardımcı olacağı değerlendirilmektedir.