Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde Avrupa Birliği destekli bölgesel kalkınma programları: Bölgesel politika ve planlama yaklaşımları temelinde bir çözümleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: DENİZ AKKAHVE

Danışman: KÜBRA ÇAMUR

Özet:

Bu tezin amacı; ulus üstü, ulusal ve bölgesel etkileşim süreci sonunda şekillenen ulus devletin bölgesel politika yapısını çözümlemek ve politikanın etkinliği için kurumsal yapıların, aktörlerin ve güzergâh bağımlı süreçlerin rolünü araştırmaktır. Son dönemde küresel etkileşim süreçleri yoluyla politika transferlerinin neden olduğu benzer yönetim ve karar alma yapıları gündeme taşınmaktadır. Bu kapsamda tez, ulus üstü bir yapılanma olarak Avrupa Birliği'nin (AB) Türkiye'de tam üyelik müzakere sürecinde bölgesel politika alanında yaşanan değişimdeki rolünü, katılım öncesi mali işbirliği kapsamında uygulanan bölgesel kalkınma programı ve hibe mekanizması örneğinde açıklamaya çalışmaktadır. Bu tezde süreç analizi; temel aktörlere yönelik algı ölçümü ve hibe projeleri etki değerlendirmesi üçlemesiyle program ve proje düzeyinde çözümleme yapılmıştır. Paydaş analiziyle belirlenen aktörlerin algıları, Delphi Tekniği kullanılarak ölçülmüş; kurama dayalı değerlendirme yöntemiyle programların sonuç ve etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları AB'nin yakınsama hedefi ve bölgesel politikayı önceleyen söyleminin, Türkiye'de bölge düzeyinde kurumlaşma ile karşılık bulduğunu; politika uygulama mekanizması olarak proje karşılığı hibe desteklerinin yaygınlaştığını göstermiştir. Türkiye örneğinde değişimi şekillendiren temel faktörler; etkileşimli politika öğrenme süreci; aktörlerin kendi çıkarlarını öncelemesi; kurumların değişimi emebilme yeteneği; geleneksel planlama pratiği ve kurumsal hafıza olarak belirlenmiştir. Tez, bölgesel politikanın kurumsallaşmasında kurumlar arası etkileşim ve eşgüdüm; katılım; izleme ve değerlendirme süreçlerinin etkin şekilde işletilmesinin önemini ortaya çıkarmıştır.