Bilgi ağlarında dilsel özetleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: SERKAN GENÇ

Danışman: DİYAR AKAY

Özet:

Bilgi ağlarını analiz etmek için bağlantı tahmini, kümelenme, pozisyon analizi gibi çok sayıda teknik uygulanabilmesine rağmen az sayıda çalışma bilgi ağları verisini dilsel özet şeklinde bilgiye dönüştürmeye yönelmiştir. Ham veriden açık ve öz özetler elde edilmesini sağlayan dilsel özetleme insan bilişsel mekanizması ile daha uyumludur. Bu tez çalışmasında, tanımlayıcı veri madenciliği/bilgi keşfi yönetimlerinden biri olan dilsel özetlemenin bilgi ağlarına uygulanması, bilgi ağları için dilsel özet formları geliştirilmesi ve geliştirilen formlarla üretilen dilsel özetlerin doğruluk derecesi için değerlendirme yöntemleri önerilmesi amaçlandı. Bunları başarabilmek için literatürde ilk kez hem düğümlerin özelliklerini hem de aralarındaki bağıntıyı dikkate alan yineleme, ardıl gönderim, karşılıklılık ve dallanma temelli dilsel özet formları önerildi. Genelleştirilmiş niceleyiciler, özellikle yarı bulanık niceleyiciler ve polyadik niceleyicilerin avantajları alınarak önerilen dilsel özet formlarının doğruluk derecelerini değerlendirmek için yöntemler geliştirildi. Önerilen yöntemler uluslararası ticaret ağının dilsel özetlemesi için kullanılmıştır.