Endüstriyel Kazalar için Acil Durum Toplanma Noktasının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Seçimi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ONUR HOŞCAN

Danışman: Saliha Çetinyokuş

Özet:

Teknolojik afet kavramı altında kendine yer bulan büyük endüstriyel kazalar, sanayileşmenin hız kazandığı bu dönemde çevre ve insan sağlığını tehdit eden güvenlik riskleri ve maddi hasarlar nedenleriyle hayatımızda önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu çalışmada, ilgili mevzuat gereği üst seviyeli sanayi kuruluşlarının büyük endüstriyel kazalara yönelik dâhili acil durum planı hazırlama zorunluluğu kapsamında, çalışanların acil durumların olumsuz sonuçlarından etkilenmeyeceği mesafe veya korunakta belirlemesi gereken toplanma noktası yerinin seçimi için karar vericilere rehberlik edecek bir yaklaşım önerisi ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak ilk aşamada, bir endüstriyel kuruluşta farklı türde ve miktarda depolanan tehlikeli kimyasal maddelere yönelik muhtemel kaza senaryoları üzerinden ALOHA yazılımı ile modelleme çalışmaları yürütülmüştür. Modelleme çalışmaları sonucunda endüstriyel kuruluş için muhtemel toksik yayılım, yangın ve patlamalara ait etki mesafeleri ve tehlike bölgeleri elde edilmiştir. İkinci aşamada, toplanma noktasının belirlenmesinde kullanılacak ana ve alt seçim kriterlerinin ağırlıkları hesaplanmıştır. Bu aşama, çok kriterli karar verme yöntemlerinden olan AHP metodu yardımıyla konuya hakim profesyonellere uygulanan anket sonucunda elde edilen karşılaştırma verileri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Son aşamada, kuruluş sınırları içinde çalışanların, endüstriyel kaza kaynaklı acil durumların olumsuz sonuçlarından minimum etkiyi göreceğinin değerlendirildiği mesafede ve ilk aşamada belirlenen fiziksel etki alanları dikkate alınarak 3 aday nokta seçilmiştir. Bu aday noktalar, ikinci aşamada göreli ağırlıkları belirlenmiş olan alt kriterler bazında yine AHP yöntemiyle değerlendirilmiş ve bir seçim gerçekleştirilmiştir. Sonuçta problemimizin çözümünü sağlayan bir yaklaşım elde edilmiştir.