Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Öğrenci: ABDULKERİM KARADENİZ
Danışman: ÜLKÜ GÜRSOY
Özet:Bu araştırmanın amacı, modern çözümleme yöntemlerinin, öğrencilerin şiir çözümleme becerisine etkisini ve şiir öğretiminde kullanılabilirliğini incelemektir. Bunun yanı sıra modern çözümleme yöntemleri ile şiir çözümlemenin, öğrencilerin, şiire karşı tutum, estetik duyarlılık, eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerileri üzerinde, uygulamalar öncesi ve sonrasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığını araştırmaktır. Bu araştırmada, ön test ve son teste dayalı deneysel desen ile karma yöntem araştırması kullanılmıştır. Karma yöntem araştırması, araştırmacının nicel ve nitel araştırma tekniklerini tek bir çalışma içerisinde birleştirdiği araştırma olarak tanımlanmaktadır. Buna göre nicel ve nitel veriler ayrı ayrı toplanmış, analiz edilmiş ve elde edilen veriler, sonuçta bir araya getirilmiştir. Araştırma, 2011-2012 eğitim-öğretim döneminde Ahi Evran Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü 2. sınıf öğrencileri (N=71) ile yürütülmüştür. Araştırmacı, 12 haftalık süreçte, Deney grubunda modern çözümleme yöntemleriyle, Kontrol grubunda ise geleneksel yöntem dediğimiz yazar merkezli inceleme yöntemiyle şiir çözümlemeleri yapmıştır. Uygulama öncesinde ve sonrasında öğrencilerin, şiire karşı tutumları, şiir çözümleme becerileri, estetik duyarlılıkları, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerini belirlemek amacıyla farklı veri toplama araçları kullanılmıştır. Bunlar Şiir Tutum Ölçeği, Şiir Çözümleme Becerisi Ölçeği, Estetik Duyarlılık Ölçeği, Eleştirel Düşünme Becerisi Ölçeği, Yaratıcı Düşünme Becerisi Ölçeği ve Problem Çözme Becerisi Ölçeğidir. Ayrıca süreç boyunca öğrencilerin çözümledikleri şiirleri değerlendirmek amacıyla Şiir Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Üniversitelerde görev yapan öğretim üyelerinin şiir öğretimi ve şiirle ilgili kuram ve yaklaşımlarla ilgili görüşlerini almak için Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Bulgular, hem modern çözümleme yöntemlerinin hem de geleneksel yöntemin, öğrencilerin şiire karşı tutum, şiir çözümleme becerisi, estetik duyarlılık, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerileri üzerinde olumlu etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun dışında öğrencilerin uygulama öncesinde şiir çözümleme becerilerinin yetersiz düzeyde olduğu, uygulama sonrasında ise olumlu yönde bir değişimin gerçekleştiği görülmektedir. Deney ve Kontrol gruplarının şiir çözümleme becerileri karşılaştırıldığında ise özellikle son dönem şiirlerinin çözümlenmesinde, Deney grubu lehine anlamlı bir farklılığın olduğu saptanmıştır. Öğretim üyelerinin, şiir öğretimi ve şiirle ilgili kuram ve yaklaşımlar hakkındaki görüşleri incelendiğinde şiirle ilgili kuram ve yaklaşımların, şiir öğretiminde kullanılması gerektiği yönünde görüş bildirdikleri görülmektedir. Şiirle ilgili kuram ve yaklaşımların, şiir öğretiminde kullanılmasının, öğrencilere şiirden zevk alma, şiirin anlam dünyasına girme ve farklı bakış açıları geliştirme gibi özelliklerin kazandırılması adına önemli olduğu bu görüşlerin arasındadır. Bunun yanı sıra kullanılacak yöntemin, metnin niteliği ya da dönemin özelliklerine göre seçilmesi gerektiği, bazı öğretim üyeleri tarafından özellikle bir koşul olarak aranmaktadır.