Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bağdaşıklık araçlarının kullanım düzeyi üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: KÜRŞAT ARAMAK

Danışman: MEHMET KARA

Özet:

Dil öğretimi üzerine yapılan birçok çalışmada yazma becerisinin diğer dil becerilerine oranla daha geç gelişen, uygulama ve geliştirme çalışmaları sırasında gerek öğretmenler gerek öğrenciler tarafından en çok zorlanılan beceri konumunda olduğu dile getirilmiştir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında bugüne kadar yapılan akademik çalışmalara, öğrencilerle gerçekleştirilen görüşmelere, alanda çalışanların gözlem ve deneyimlerine bakıldığında da söz konusu alanda yazma becerisinin geliştirilmesinde ciddî sorunlar yaşandığı görülmektedir. Öte yandan, Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (DİAOÖÇ) metninde, B2 ve C1 seviyesindeki öğrencilerin anlatmak istediklerini ayrıntılı olarak dile getirebildikleri yapılandırılmış metinler yazabilecekleri ifade edilmektedir. Bunun başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi; fikirlerin birbirleriyle ilişkilendirilerek bir bütünlük ve uyum içerisinde sunulması için metinsellik ölçütlerinden yararlanılması gerektiği bilinmektedir. Bu bağlamda, araştırmada öncelikle Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen C1 seviyesindeki öğrencilerin bilgilendirici türdeki yazılarında bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyleri incelenmiştir. Bunun yanı sıra Batı'da paragraf ve metin (essay) yazma öğretiminde kullanılan ve paragraf organize etme aracı olarak nitelendirilen hamburger paragrafı ile süreç temelli yaklaşım çerçevesinde paragraf yazma etkinlikleri hazırlanmış ve 6 haftalık süreyle deney grubuna uygulanmıştır. Yapılan öntest-sontest uygulamalarıyla da söz konusu paragraf yazma etkinliklerinin, öğrencilerin bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyleri üzerinde etkili olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada metinsellik ölçütlerinden tutarlılığa da kısmen değinilmiştir. 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde (TÖMER) öğrenim gören C1 seviyesindeki 23 öğrencinin örneklem olarak alındığı araştırmada tek grup öntest-sontest yöntemini içeren deneysel model kullanılmıştır. Öntest ve sontest uygulamalarında öğrenciler tarafından oluşturulan yazılar Bağdaşıklık ve Tutarlılık Ölçme Aracı esas alınarak puanlanmış; öğrencilerin bağdaşıklık unsurlarını kullanma düzeylerine ilişkin öntest ve sontest puanları, SPSS 21 paket programında Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi uygulanarak karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda deney grubundaki öğrencilerin öntest ve sontest uygulamalarında bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeylerinin, çoğunlukla zayıf olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra öğrencilerin bağdaşıklık araçlarını kullanma düzey ortalamalarının önteste göre sontestte daha yüksek olduğu ancak bazı bağdaşıklık araçlarının kullanım ortalamalarının yükselmesine rağmen kullanım düzeylerinde bir değişim olmadığı tespit edilmiştir.