1960'tan günümüze malzeme – form- ifade bağlamında Türk heykel sanatında figüratif uygulamalar


Tezin Türü: Sanatta Yeterlik

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Öğrenci: NECMETTİN YAĞÇI

Danışman: MELİHA YILMAZ

Özet:

Araştırma konusu 1960'tan Günümüze Malzeme-Form-İfade Bağlamında Türk Heykel Sanatında Figüratif uygulamalar olarak alınmıştır. Modern Heykel Sanatı akımlarında Teknolojinin gelişimi ile insan; algısını, görme biçimini ve duyumsama yetisini değiştirmiştir. Modern sanatçı, doğadan aldığı biçimleri farklı bir form anlayışı ile biçimlendirmelere yönelirken değişik biçim denemeleri ortaya çıkmıştır. Modern Sanatçı doğayı aynen kopyalamaz. O formu özgürce yorumlar. 20.yy sonlarında uygarlığınhızla geliştiği dünyada, düşün ve teknolojiye paralel, heykel geleneksel anlamda, diğer sanatlarla olan belirgin ayrılığı yok olmaya başlamış ve sanatlar birbiri içinde erimeye ve sınırları kaldırmaya doğru gitmiştir.1960 yıllarının başında Postmodern anlayışla sanat ürünleri üretilmeye başlanmıştır. Heykelde figür modernist dönemden farklı olarak daha değişken bir formla sanatseverlere sunulur. Postmodern sanat anlayışları herhangi bir tanıma indirgenmeyecek ölçüde yeni değerlendirme sürecidir. Kurallarla oynayan yaşamı zenginleştirmeye dayanan bir yaratıcılıktır. Cumhuriyet Türkiyesinde heykel sanatçıları farklı dönemlerde malzeme ve form denemeleri yaparlar. 1960'lı yıllardan itibaren Türk Heykel sanatçıları ürettikleri eserleri malzeme ve teknik açıdan evrensel normlar ölçeğinde yenilirken biçimsel ve düşünsel ifade bağlamında Postmodernist ikilemler içinde kalmıştır. Türk Heykel Sanatında farklı anlayışta eser üreten sanatçıların 1960 sonrası çalışmaları araştırılmış geleneksel form anlayışı dışındaki figüratif uygulamalar incelenerek, form ve ifadenin maddi öğe olarak malzeme ve tekniğin etkisi ortaya çıkarılmıştır. Kabul gören güncel ve evrensel özgün form ile araştırma için uygulanan heykellerde teknik ve malzeme uyumu arasında doğru bir orantı saptanmıştır. Bu grupta araştırma için seçilen eserlerde, kullanılan materyallerin sınırsızlığının yanı sıra geçmişe gönderme de bulunan, konuyu kutsallaştırmayan, olağan, sıradan, anların günlük yaşantı içinde, adapte etme çabası görülmektedir. Araştırma için yapılan çalışmaların tümünde İnsan ilişkilerinin anıtsal nitelikli kapalı formla bedenin detaylarından arındırılmış dramatik anlamlar esinleten biçimlere yöneldik. Formu biçimlendirme aşamasında hem modelaj tekniği hemde yontu da geleneksel biçim ve dokusuyla kullanılan malzemenin de etkisini düşünmek zorundaydık. Farklı malzemeler ile biçimlendirilen sanat nesnelerinin yorumlanışlarında malzemenin plastik unsurları etkiledikleri halde, kabul gören sanatsal tavır, çalışmalara yoğun bir şekilde yansıtıldı.1990-2015 yıllarında Küreselleşmenin getirdiği yeni düşünsel çabaları Türkiye'de ki Postmodernist sanat anlayışına zemin olmuştur. Çağdaş Postmodern yaklaşımlar yaygınlaşarak sanatortamı dinamik bir boyut kazanmıştır. Araştırmamızda I.Bölümde Modern Heykelin Gelişimi ve Türk Heykel Sanatını, II.Bölümde heykel sanatında form-ifade-malzeme bağlamında figüratif uygulama yöntemlerini. III. Bölümde Postmodernizm ve 1960'tan günümüze Türk Heykel Sanatı. IV. Bölümde Türk Heykel Sanatında figüratif heykel seçkisi ve V. Bölümde araştırmamız için yapılan uygulamaların biçim analizlerine yer verilmiştir.