Çukurambar ve Ostim bölgesi killerinin suda dağılabilirliğinin çift hidrometre, lazer kırınımı ve iğne deliği deneyi ile karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Öğrenci: OLGU OZAN

Danışman: NİHAT SİNAN IŞIK

Özet:

Dispersif killer boşluk suyundaki çözünmüş sodyum iyonu yüzdesi yüksek olduğunda önemli derecede erozyona uğrayan minerallerdir. Bu killer, durgun su içerisinde dahi dağılma ve ayrışmaya uğrayarak süspansiyon oluştururlar. Özellikle hidrolik yapılar, dolgu tipi barajlar ve yol dolguları gibi pek çok mühendislik projesinde dispersif killerin kullanımı ciddi sorunlara yol açmaktadır. Bu çalışmada killerin suda dağılabilirliği farklı deney yöntemleriyle test edilerek karşılaştırılmıştır. Bu amaçla; Ankara ilinin Ostim ve Çukurambar bölgelerinden Ankara kili örnekleri, araştırma çukuru açma yöntemi kullanılarak alınmıştır. Alınan örneklere indeks deneyleri, 0,075 mm'den küçük olan kısmına ise çift hidrometre ve lazer kırınım deneyleri uygulanmıştır. Örnekler standart proctor sıkıştırma yöntemi ile çeşitli su içeriklerinde sıkıştırılıp, karışım suyuna çeşitli oranlarda sodyum hegzametafosfat ( ) katılarak iğne deliği deneylerine tabi tutulmuş, bu deneylerin birbiriyle olan ilişkileri grafikler yardımıyla anlamlandırılmıştır. Çalışma sonucunda, lazer kırınımı ve çift hidrometre deneylerinin tekrarlanabilir olduğu, ayrıştırıcı madde konsantrasyonunun dağılabilirliği artırdığı, iğne deliği deneyi sonucunda Çukurambar ve Ostim bölgesinden alınan Ankara kili örneklerinin normal şartlarda dağılgan olmadığı, dağılganlık sınıflarının ND4 ve ND3 olduğu tespit edilmiştir.