Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, TIBBİ BİYOLOJİ VE GENETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Venhar Gürbüz
Danışman: Ece Konaç
Özet:
Epigenomun önemli bir bileşeni olan mikroRNA'lar (miR’ler), sinyal yolağındaki hedef
genlerin transkriptom düzeyinde ifadelenmesini modüle ederek kanser gelişiminde etkin rol
oynarlar. Bu tez çalışmasında ilk olarak prostat kanserinde (PCa) yeni miRNA sınıfı olan epimiRNA'ların
ekspresyon seviyesi klinikopatolojik (Gleason Skoru, PSA seviyeleri, TNM
Evreleme) evrelere göre kantitatif real time PCR metodu ile araştırılmıştır. Daha sonra
ekspresyon seviyeleri önemli ölçüde yüksek bulunan 11 epi-miRNA'nın promoter metilasyon
seviyeleri metilasyon spesifik kantitatif real time PCR metodu ile incelenmiştir. Elde edilen
sonuçlara göre, miRNA'ların promoter bölgelerinde, PSA seviyeleri (miR-34b / c, miR-148a,
miR-152), GS'ler (miR-34a-5p, miR-34b/c, miR-101-2, miR-126, miR-148a, miR- 152, miR-
185-5p) ve T evreleme (miR-34a-5p, miR-34b/c, miR-101-2, miR-126, miR-140, miR-148a,
miR-152, miR-185-5p) ile doğru orantılı artış gösteren hipometilasyon bulunmuştur. miR-
200a/b klinikopatolojik parametrelere göre değerlendirildiğinde, lokal/lokal ileri PCa'da onkomiR,
metastatik aşamada tümör baskılayıcı miR olarak görev yapmaktadır. Bir sonraki
aşamada PCa’da up-regüle olduğunu bulduğumuz miR-34b, miR-34c, miR-148a, miR-152,
miR-200a, miR-200b epi-miRNA’lar (miR-200a ve b metastatik evrede down-regüle olarak
tanımlanmıştır) ile onların hedef genleri olan DNA Metiltransferaz (DNMT1, 3a, 3b), PTEN ve
NKX3.1’in “epi-miRNA-mRNA” düzenleyici ağı araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlarda miR-
148a, miR-152 ve miR-200b’nin DNMT1’in ifadelenmesini arttırıp, PTEN genini baskıladığı
gösterilmiştir. PCa’nın metastatik yönetiminde epi-miRNA-mRNA çift yönlü geri beslenme
döngüsüne ve anti-kanser terapötiklerinde metilasyon örüntüsüne dikkat çeken bu tez
çalışması, PCa'da tanısal ve prognostik biyobelirteçler olarak miRNA'ların ve metilasyon
sürecinin ve bu süreçte yer alan genlerin mRNA ve miRNA ifade profillerinin bütünleştirici
analizine de dikkat çekmesi açısından yeni, öncü ve önemli bir tez çalışmasıdır.
Anahtar Kelimeler : Prostat Kanser, Epigenetik, DNMT, PTEN, Epi-miRNA, DNA Metilasyonu