Ortaokul öğrencilerinin yaşadıkları mekâna göre çevreye yönelik tutumları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: NAZAN DALDAL GEÇGİN

Danışman: UFUK KARAKUŞ

Özet:

Bu araştırmada ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik bakış açılarını saptamak için çevre tutum ölçeğiz kullanılarak öğrencilerin yaşadıkları mekânın çevreyi algılama düzeylerini etkileyip etkilemediğini belirlemek amaçlanmıştır. Hazırlanan ölçek farklı mekânsal özellikleri olan yerlerdeki (köy, kasaba, kent) tesadüfî yöntemle seçilmiş 8.sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Yaşanılan mekân kentsel ve kırsal açıdan ele alınarak bu alanların öğrencilerde yarattığı etki, doğayı algılama biçimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca yaşanılan alandaki fiziksel ve sosyal yapı da incelenerek bunların etki düzeyleri üzerinde de durulmuştur. Çocuklar öğrendiklerini yaşadıkları deneyimler sonucu kazanmışlar ve bu kazanımları onların çevreye olan pozitif tutumlarını geliştirmiştir. Bu tutumların geliştirilmesinde çocukların yaşadıkları çevrelerin farklı etkileri bulunmaktadır. Şehirsel alanda yaşayan çocukların çevreye yönelik algıları, bakış açıları farklıyken kırsal alanda yaşayan çocukların çevreye yönelik algıları farklı olabilmektedir. Çünkü yaşanılan coğrafi mekândaki fiziksel ve sosyal öğeler farklılık arz etmektedir. Çocukların çevrelerindeki dağlar, ağaçlık alanlar onlarda farklı duygular oluştururken çevredeki yüksek binalar, yollar, köprüler onlarda daha farklı duygular oluşturabilmektedir. Örneğin; şehirsel alanda yaşayan bir çocuğa çevre kavramının ona neyi ifade ettiği sorulduğunda onun cevabı evler, yollar, köprüler, yüksek gökdelenler olacaktır. Fakat kırsal alanda yaşayan bir çocuktan bu cevabı vermesi beklenemez. Çünkü onun çevresinde yüksek binalar, yollar, köprüler yerine dağlar, ağaçlar, göller bulunmaktadır. Araştırma Ankara ili Çankaya İlçesi, Sincan İlçesi, Polatlı İlçesizndeki toplam 285 8.sınıf öğrencisi üzerinde yapılmıştır. Örneklem grubundaki bu öğrencilerin 95zi Çankaya İlçesiznde bulunan Rauf Orbay Ortaokulu 8.sınıf öğrencisi, 95 i Sincan İlçesi Temelli Kasabası Türkoğlu Ortaokulu 8.sınıf öğrencisi ve 95 i ise Polatlı İlçesi Basri Köyü Basri Ortaokulu 8.sınıf öğrencisidir. Araştırmada öğrencilerin yaşadıkları mekâna göre çevreyi algılama biçimlerinin cinsiyet, anne ve baba öğrenim durumu, anne ve baba meslek, yaşanılan alan (köy, kasaba ve şehir) gibi faktörlere göre değişip değişmediği belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda öğrencilerin yaşadıkları mekânın, cinsiyetin, anne ve baba öğrenim durumlarının, anne ve baba mesleklerinin çevreye yönelik tutumlarını etkilediği ve tutumlarında anlamlı farklılıklar oluşturduğu sonucuna varılmıştır.