Erken Okuryazarlık Becerilerinin Gelişiminde Ses Bilgisi Farkındalık Programının Etkisi.


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İclal Gökkuş

Danışman: HAYATİ AKYOL

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı, uygulanan Ses Bilgisi Farkındalık Programı nın, ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin ses bilgisi farkındalığı, yazı farkındalığı, alfabe bilgileri, kelime bilgileri ve kelime okuma-yazma becerileri üzerine olan etkisini belirlemektir. Araştırmada ön test-son test, kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 20142015 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında Sivas il merkezinde orta sosyo-ekonomik düzeydeki bir devlet ilkokulunun iki şubesinde öğrenim gören toplam 49 birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada, deney grubundaki çocuklara 8 haftalık süreçte uygulamada olan Türkçe Dersi Öğretim Programı ile birlikte Ses Bilgisi Farkındalık Öğretim Programında (Adams, Foorman, Lundberg & Beeler, 2002) yer alan oyun ve etkinliklerden yararlanılarak hazırlanan ses bilgisi farkındalık programı uygulanmıştır. Kontrol grubundaki çocuklara ise, ön test uygulandıktan sonra 8 haftalık süreçte mevcut Türkçe Dersi Öğretim Programı dışında hiçbir işlem yapılmamış ve bu süre sonunda son test uygulanmıştır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında uygulanan ses bilgisi farkındalık programın, çocukların ses bilgisi farkındalık becerilerine etkisini belirlemek için, Fonolojik Farkındalık Ölçeği (Yangın, Erdoğan & Erdoğan, 2008), Fonolojik Farkındalık Değerlendirme Formu (Karakellle, 1998) ve Ses Bilgisi Farkındalık Testi (araştırmacı, 2014); yazı farkıdalığı becerilerine etkisini belirlemek için, Yazı Farkındalığını Değerlendirme Kontrol Listesi (Şimşek, 2011); alfabe bilgisine etkisini belirlemek için, Temel Okuma-Yazma Becerileri Ölçeği'nin (Yangın, 2007) harf okuma ve harf yazma alt testleri; kelime bilgisine etkisini belirlemek için, Peabody Resim Kelime Testi (Katz, Önen, Demir, Uzlukaya & Uludağ, 1974); kelime okuma-yazma becerilerine etkisini belirlemek için, Temel Okuma-Yazma Becerileri Ölçeği'nin (Yangın, 2007) kelime okuma ve kelime yazma alt testleri ve deneklerin demografik özelliklerini belirlemek için de öğrenci bilgi formu veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizinde; deneysel işlem öncesi (ön test) ve deneysel işlem sonrası (son test) deney ve kontrol grubu arasındaki farkın anlamlılığının incelenmesinde gerekli varsayımların karşılanması durumunda bağımsız örneklem t-Testi, gerekli varsayımlar karşılanmadığında ise Mann-Whitney U Testi; deney ve kontrol grubunun gelişiminin (ön test-son test) anlamlı olup olmadığının incelenmesinde gerekli varsayımların karşılanması durumunda bağımlı örneklem t-testi, gerekli varsayımlar karşılanmadığında ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, Ses Bilgisi Farkındalık Programının ses bilgisi farkındalığı, yazı farkındalığı, alfabe bilgisi, kelime bilgisi ve kelime okuma-yazma becerileri üzerine olumlu yönde etkisi olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar alanyazındaki ilgili araştırmalar eşliğinde tartışılmıştır.