İlköğretim kurumu yöneticilerinin kullandıkları etkileme taktikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Öğrenci: ÜMİT PEHLİVAN

Danışman: SERKAN KOŞAR

Özet:

Türkiye'de eğitim yönetimi alanı incelendiğinde etkileme taktikleri ile örgütsel bağlılık üzerine yapılan araştırmaların sayıca yetersiz kaldığı görülmektedir. Bundan dolayı eğitim yönetimi alanında ilköğretim düzeyinde etkileme taktikleri ile örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma yapılması planlamıştır. Yapılacak böyle bir araştırma ile hem yurt içinde hem de yurt dışında alanyazına önemli katkılar sağlayabileceği düşünülmektedir. Bundan dolayı bu araştırmada ilköğretim kurumu yöneticilerinin kullandıkları etkileme taktikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkileri incelemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda öğretmenlerin, etkileme taktikleri ile örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin algıları ve bu algılar arasındaki nasıl bir ilişki olduğuna dair sorular cevaplanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. İlişkisel tarama modelindeki bu araştırmanın evrenini Ankara il merkezindeki sekiz ilçede (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle) görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Örneklemi ise tabakalı örneklem yöntemi ile belirlenen 397 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kişisel bilgiler yer alırken, ikinci bölümde Yukl, Seifert ve Chavez (2008) tarafından geliştirilen çalışanlara yönelik etkilenen davranış ölçeği bulunmaktadır. Bu ölçek 44 maddeden oluşmakta ve 11 farklı etkileme taktiğini ölçmektedir. Üçüncü bölümde ise Balay (2000b) tarafından geliştirilen örgütsel bağlılık ölçeği bulunmaktadır. 27 maddeden oluşan bu ölçek uyum, özdeşleşme ve içselleştirme alt boyutlarını ölçmektedir. Veri toplama araçlarını kullanabilmek için geliştirenlerden, veri toplama araçlarının okullarda uygulanabilmesi için de Ankara il milli eğitim müdürlüğünden gerekli izinler alınmıştır. Verilerin çözümlenmesi aşamasında ise SPSS ve LISREL programları kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelâsyon Katsayısı, yordayıcı değişkenlerin incelenmesinde Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Ayrıca regresyon analizinin varsayımları olan değişkenler arasında otokoarelasyon sorunlarının olup olmadığı test edilmiştir. Araştırma sonucunda ilköğretim kurumu yöneticilerinin en çok kullandığı etkileme taktiği kurallara uygunluk en az kullandığı etkileme taktikleri de karşılık verme ve kişisel çekicilik olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin de okullarına en fazla içselleştirme boyutunda bağlı oldukları belirlenmiştir. Ancak ilköğretim kurumu yöneticilerinin daha çok ılımlı taktikleri (takdir etme, bilgilendirme ve işbirliği yapma) kullanmaları önerilir. Öğretmenlerin de okullarına uyum boyutunda bağlılıkları diğer boyutlara göre düşük düzeydedir. Bu bağlamda öğretmenlerin okullarında bağlılıklarını uyum boyutunda da artıracak çalışmalar yapılabilir.