Yetişkin İşitme Cihazı Kullanıcılarında Cihazdan Algılanan Fayda İle Bilişsel Süreçler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Merve Deniz Sakarya

Danışman: YUSUF KEMAL KEMALOĞLU

Özet:

Yetişkinlerde sensörinöral tip işitme kaybının rehabilitasyonunda kullanılan işitme cihazlarının uygulaması her hastaya özgü bireysel bir süreci içerir. Kişiye en uygun işitme cihaz uygulamaları yapıldıktan sonra bile, bazı kullanıcılar benzer odyograma sahip kişilere kıyasla özellikle ideal olmayan dinleme koşullarında konuşmaları anlamakta daha çok zorluk yaşadıklarını ve işitme cihazından daha az yarar gördüklerini belirtmektedirler. Bu araştırmanın amacı kişiler arasındaki bu farkta bilişsel süreçlerin rolünü incelemektir. Bu amaçla 27-55 yaş arası orta-orta-ileri derecede sensörinöral işitme kaybı sebebiyle en az 3 aydır işitme cihazı kullanan, cihaz fonksiyonel kazancı yeterli düzeyde olan (>35 dB HL) 29 işitme cihazı kullanıcısına dikkat, bellek, sözel akıcılık gibi bazı bilişsel fonksiyonları ölçen bilişsel test bataryası ve işitme cihazından algılanan yararı değerlendiren bir anket (APHAB) uygulanmıştır. Kişilerin bilişsel test skorları ile APHAB global yarar skoru ve APHAB alt ölçekleri arasındaki korelasyonlar incelenmiştir. Ardından regresyon modeli oluşturulup işitme cihazından algılanan yararı yordayan bilişsel değişkenler tespit edilmiştir. Korelasyon analizleri sonucu çalışma belleği, fonemik sözel akıcılık, sürdürülen dikkat ve dikkatin engelleyici yönü ile cihaz yararı puanları arasında anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Cihaz genel yararını tek yordayan değişken İşaretleme Testi ile ölçülen görsel sürdürülen dikkat iken, arka plan seslerin olduğu durumda cihaz yararını yordayan tek değişkenin ise Okuma Uzamı görevi ile ölçülen çalışma belleği kapasitesi olduğu görülmüştür. Bu çalışma son yıllarda gelişen Bilişsel İşitme Bilimi (Cognitive Hearing Science) literatürüne katkı sağlamakta ve Türkiye de bu alanda yapılmış ilk çalışma olma özelliğini taşımaktadır.